Princess, Lady Dear, ljóð frá 22. ágúst 2022.

Such a bad year, she is gone,

so I don't know what is really good.

Just the gloomy track of tics,

tired as I look for someone fine.

Thought my past was praised anew,

princess, lady dear!

The life is lying now askew!

Lust will create fear!

Sometimes nowhere seems the mood,

she was just like wine!

 

Tell me that I'm too old now,

titties big to care for and to lust.

Was so happy, how I needed

home and wondrous person with that look.

If I can't win after this

all is lost, you see.

Needed such a nymph, a kiss,

now I can't be free.

Gold can't turn to devil's dust,

so divine, can't use hook...

 

Was I harsh to wish her gone?

Wus to hesitate, not speak, oh shy.

Couldn't handle beauty bitter,

best to throw away the happiness?

Feel so broken, forlorn girl,

feminist to love?

Things can change in a whiny whirl,

wish I had that dove.

Gone she's now, I get no why

that girl was always fresh.


Bókagagnrýni: Harðstjórinn Kodo, Svalur og Valur, óútgefin á íslenzku, kom út 1979 á frönsku, eftir Jean Claude Fournier.

Jean Claude Fournier var mjög pólitískur í verkum sínum, og er enn, ef hann er starfandi ennþá. Hann var í Svals og Vals bókum sínum eins og meistari Franquin umhverfisverndarsinni, dýravinur og mannúðarfrömuður.

Þessi bók er hörð ádeila á einræðisskipulagið, og áróður fyrir lýðræðinu. Það er merkilegt en satt að hún varð þess valdandi að hann var rekinn sem höfundur Svals og Vals bókanna, því ritstjórinn var ósamþykkur pólitík í þessum bókum. Þó hefur vinstripólitík einnig komið fram í nýjum bókum í þessum flokki eftir aðra höfunda, þar sem komið er inná femínisma og allskonar þannig nýsárleg pólitísk deilumál, og frjálslyndu stefnunni hampað, og er það nú útgefendunum að skapi. Því má segja að Jean Claude Fournier hafi verið mjög á undan sinni samtíð með þetta.

Sagan gerist í austrinu, í Catung, smáríki rétt hjá Burma. Vel má vera að Norður Kórea hafi þó verið fyrirmyndin, og Kim feðraveldið sem þar hefur ríkt lengi.

Skoðanir eru mjög skiptar um þessa sögu og um allar bækurnar sem Fournier gerði um Sval og Val. Ég hef þó lesið eftir Stefán Pálsson, sagnfræðing og herstöðvaandstæðing að hann haldi uppá þessar pólitísku bækur eftir Fournier, en telji sumar eftir hann samt í lélegri kantinum.

En það er víst almennt talið að Franquin sé meistari sagnabálksins, hinir minni spámenn. Þó er sumt talið gott sem Fournier gerði, eins og að koma með dulræn mál inní bókaflokkinn. Hann er þó talinn afleitur teiknari, því myndir hans eru sagðar líflausar og án allrar spennu.

Mér finnst bókin meðalgóð, miðað við myndasögur almennt, en þó í slakari kantinum. Sérstaklega vegna þess að fyrstu Svals og Vals bækurnar eftir Fournier eru í uppáhaldi hjá mér, og mér finnst þessi daufur endurómur af þeim bókum.

Hér vinna Svalur og Valur með alþjóðastofnuninni WHO, við að koma einræðisherranum Kodo frá völdum, sem tekst í seinna bindinu, en sagan kom út í tveimur hlutum, "Baunir út um allt" heitir seinni bókin, sú síðasta eftir Fournier.

Það er skrýtið að þessi bók hafi þótt of pólitísk 1979. Flestir eru á móti einræðisherrum nú til dags.

Hún mætti alveg koma út á íslenzku, hún er kannski barn síns tíma, en samt merkileg og býsna skemmtileg á köflum. Það er þó misjafnt hvað fólk sækist eftir í svona bókum, skemmtun, húmor, spennu eða boðskap. Ekki er hægt að gera öllum til hæfis, eins og sagt er.

Bókin "Eplavín til stjarnanna" frá 1976 finnst mér til dæmis fyrirtak, um geimverur og Sval og Val, en fæstum er hún að skapi. Hún er einnig eftir þennan höfund.


Hækkun skuldaþaksins í tíð Joe Bidens þýðir að völdin fara til ofurríkra enn meira

RÚV segir frá því að hækkun skuldaþaksins í Bandaríkjunum nær til ársloka 2024, eða þar til Joe Biden tekur við aftur eða einhver annar. Með þessu er búið að bjarga heimsbyggðinni frá efnahagskreppu fyrir horn, í bili, því búist var við óróleika á mörkuðum ef þetta hefði ekki tekizt.

Snjallt var þetta því ef Donald Trump verður aftur forseti verður honum kennt um hrun efnahagsmála, því almenningur er ófær um sjálfstæða hugsun, og dómstóll götunnar hengir þá sem virðast sekir, þótt það sé ekki þannig.

Þetta þýðir auðvitað að fólkið sem skuldar er orðið að efnahagsþrælum, Bill Gates og slíkir eru eigendur þrælanna.

Bandaríkin, land tækifæranna, upphafsland frjálshyggjunnar segja sumir, svona er nú komið fyrir þeim undir stjórn Joe Bidens og demókrata annarra.

Evrópusambandið er ekki skárra. Stoltir og frjálsir einstaklingar? Nei, miðstýrt valdið ræður.

Þrælahaldararnir eiga 99% en almenningur á 1%. Hvað er gert til að breyta því? Við lifum á friðartímum og velmegunartímum er sagt til að afsaka þetta. Á meðan er fólk hætt að fjölga sér og treyst er á innflutt vinnuafl. Hversu lengi virkar slík stefna? Þar til velmegunin hefur valdið sömu fólksfækkun annarsstaðar líka? Þá svara menn að vélar vinni störfin í framtíðinni og enginn þurfi að gera neitt. Hvað þýðir það? Jú, vélmennin munu lifa af, enginn mennskur verður eftir á jörðinni. Er þetta framtíðarmyndin sem fólkið vill? Er þetta ekki hættan af gervigreindinni? Það er allt eitthvað "gervi" og "fjar" í dag, eða "gegnum", (þýðing á transhumans, handanmennska, handanlífræna, osfv).

Hversu kröfuglega er hægt að afsaka þetta algjöra tap sem mannkynið horfir fram á? Hversu heimskuleg er slík afneitun á veruleikanum?

Hallur Hallsson hefur staðið sig vel að benda á þetta og margir aðrir. En hvað gagnar það þegar slíkt fólk breytist í hrópanda í eyðimörk og afgangurinn heldur áfram dáleiddur og kyrjandi sínum kúgurum lof og þökk, án skynfæra?

Byltingar eru gerðar þegar fólk er svangt, þegar almenningur sveltur. Böðlar þínir hafa vit á því að láta það ekki gerast. En þegar mannlegt frelsi er orðið svona pínulítið og fæstir hlusta á þá sem gagnrýna ástandið, þá er hætta á fullkomnu tapi mennskunnar, mannkynsins og lýðræðisins, og annars sem barizt er fyrir.

Með því að ráðast á Donald Trump og hans fólk með lögsóknum er búið að draga úr því kraftinn. Nú þegar sjást merki þess að repúblikanar séu farnir að gera málamiðlanir.

Þannig að jafnvel þótt Donald Trump verði næsti forseti Bandaríkjanna 2025 er mögulegt að hann muni verða svipaður og Joe Biden, að búið sé að gera spillta samninga undir borðið.

Svona hrikalega mikil er spillingin.


mbl.is Samþykktu hækkun skuldaþaks
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Bókagagnrýni:Steini sterki og Grímhildur góða, höfundur: Peyo. Setberg 1981, frönsk útgáfa 1963.

Ég fann þessa bók í Góða hirðinum nýlega og mér finnst rétt að fjalla um svona gott bókmenntaverk. Eitt sinn (á unglingsárunum) átti ég mikið safn af myndasögum, en árið 1993 gaf ég Bókasafni Kópavogs þær allar, þegar ég vildi verða tónlistarmaður og taldi myndasögurnar trufla mig og þá einbeitingu.

Í vikunni var mikil umfjöllun hér á blogginu hjá nokkrum bloggurum um gervigreind. Það vill þannig til að þessi bók fjallar um gervigreind.

Fyrir þá sem ekki þekkja þessar bækur er hér smá kynning. Steini sterkur er venjulegur drengur með ofurkrafta eins og Súpermann, og hann veit ekki af hverju, nema þegar hann kvefast, þá er hann án krafta sinna.

Í þessari bók kynnist hann gamalli konu sem reynist vélmenni. Misskilningur vaknar þegar hann kynnist líka Grímhildi góðu af holdi og blóði sem lítur alveg eins út, og eini munurinn á þeim er að sú sem er lifandi hefur púls en ekki vélmennið.

Einnig kynnist Steini sterki manninum sem bjó til vélmennið. Þegar vélmennið verður batteríislaust tekur skapari þess það til viðgerðar. Hann gerir mistök og setur einhverja víra vitlaust saman, og afleiðingin er sú að hið blíða vélmenni fer að tala unglingamál og bölva í gríð og erg, og það sem verra er, hið blíða vélmenni fyllist af afbrotafýsn, eigingirni og peningagræðgi, semsagt vélmennið sem áður var ljúft sem lamb breytist í auðróna.

Síðan snýst bókin um að reyna að handsama vélmennið grimma sem lítur út eins og Grímhildur góða. Að lokum tekst það, en vélmennið sleppur þó í bókarlokin og þannig endar bókin á klettasnös, (cliffhanger), þótt söguhetjurnar séu í lokamyndaboxinu að elta vélmennið og í þann mund að handsama það, eða kannski, það er haft óljóst.

Peyo var höfundur Strumpanna líka, þeirra heimsfrægu bóka sem hafa farið sigurför um heiminn, og hann bjó til barnalegar myndasögur fyrir börn, sem voru á sama tíma frumlegar og uppátækjasamar og óvenjulegar að einhverju leyti.

Svo virðist vera sem hann hafi búið til þessa bók til að skemmta sjálfum sér og búa til snjallt ævintýri, því bókin lýtur lögmálum hinnar saklausu fantasíu og blíðlyndu, og er því mjög hæf fyrir fólk á öllum aldri, og gott barnaefni. Í henni er samt efni sem fullorðnir hafa gaman af, eins og brandarar og snjall söguþráður og óvenjulegar persónur, eins og Steini sterki, en mjög venjulegur drengur með ofurkrafta er nokkuð áhugavert fyrirbæri.

En það sem er sérstök ástæða til að fjalla um er þó Grímhildur góða (eða grimma eins og hún verður síðar í sögunni), vélmennið. Það sem er nútímalegt við Grímhildi grimmu vélmenni er að hún er jafn gáfuð og fólk og lítur út eins og fólk er flest. Það er hægt að ruglast á henni og venjulegri manneskju. Gervigreind hefur ekki náð þessu enn á okkar tímum útlitslega og hegðunarlega, en það hlýtur þó að koma að því miðað við örar framfarirnar á þessu sviði.

Er það nokkuð fréttnæmt að skáld og listamenn séu framsýnir einstaklingar sem spá fyrir um framtíðina? Nei, kannski ekki endilega.

En ég vil þó benda á önnur atriði í þessari myndasögu sem er betri en einhver venjuleg afþreyingarbók. Sumar manneskjur af holdi og blóði eru nefnilega alveg eins takmarkaðar í hegðun og þankagangi og vélmennið, ef ekki ennþá takmarkaðri. Þetta vekur sömu spurningar og nú brenna á fólki um hvert þróun gervigreindar stefnir.

Einnig er það samskiptavandi fólksins sín á milli sem er bæði fyndinn og íhugunarverður. Vélmennið er þó fyrirsjáanlegra. Það er alvont eftir að það bilar og er rangt tengt en það er algott áður en sú breyting verður á því.

Þessi saga er fyndin og kannski búin til sem skemmtiefni eingöngu, en samt eru á bókinni heimspekilegar hliðar og tilvistarlegar spurningar í sögunni sem eru brýnar nú eins og þá.

Fólki er lýst næstum því alveg eins einhliða og vélmenninu, og það er kannski áleitnasti boðskapurinn í bókinni.

Ég er mjög heillaður af myndasögum fyrir það að komast snemma að kjarna málsins, að innihalda húmor, spennu og boðskap á 62 eða 46 blaðsíðum, sem er hefðbundnasta lengd belgískra myndasagna.

Eitt meginstef gengur í gegnum bókina, en það eru aldursfordómar hinna fullorðnu gegn Steina sterka og börnum almennt. Því eru fullorðnir sýndir eins heimskir og vélmennið í raun. Steini sterki er vissulega takmarkaður líka eins og önnur börn, og á erfitt með að tjá sig skipulega, þegar hann segir frá fer allt í belg og biðu og hann er ekki tekinn alvarlega fyrir vikið og rekinn út og sagt að leika sér annarsstaðar.

Steini sterki á þó góða vini meðal fullorðinna sem hjálpa honum þannig að allt fer vel að lokum eins og venjulega.

Kannski er megingallinn við myndasögur að þær verða of formúlukenndar. Sérstaklega finnst mér það vandi við Lukku Láka bækurnar, sem eru mjög margar, og hlýða sömu formúlunni einatt, eins og sögurnar um Andrés önd.

Þessar bækur eru ekki margar, 14 alls, og Peyo lauk aðeins við 7 bækur á meðan hann var á lífi, aðrir tóku við flokknum eftir hans dag. Vegna þess hversu fáar bækurnar eru er ekki hægt að kalla þær algera verksmiðjuframleiðslu.

Samt eru þær einfeldningslegar, en þannig var stíll Peyos, eins og í Strumpabókunum. Þetta eru ævintýri og það góða sigrar að lokum, ekki eins og í raunveruleikanum þar sem önnur lögmál gilda ekki síður.

Þessi bók finnst mér hafa boðskap sem á við nútímann úr því að hún fjallar svona um vélmenni, sem vekur upp spurningar, stórar og miklar.


Skýringar á því hversvegna greind var meiri hér á Vesturlöndum um 1900 en hún var 2000, og er væntanlega enn minni nú á Vesturlöndum

Kosturinn við pistla Arnars Sverrissonar og annarra sem einskorðast ekki við tízkuviðhorf í vísindum er að þeir veita innsýn í eldri kenningar sem kannski eru marktækari, eða rannsóknir.

Í vetur var Arnar með pistlaröð um greind af ýmsum tegundum og allskonar mælingar og kenningar um hana. Vakti margt athygli mína í því sem fram kom þar.

Eitt var að greind er talin hafa minnkað á Vesturlöndum síðan um miðbik 20. aldarinnar. Hvernig má það vera? Hvernig er hægt að útskýra það?

Samkvæmt því sem aðdáendur fjölmenningarinnar segja og skrifa þá hefðu þjóðfélögin átt að verða betri á alla lund, en það varð ekki.

Dr. Helgi Pjeturss, snillingurinn sem leiddi af sér framfarir í skilningi á jarðfræðinni sem skipti áratugum, taldi sig hafa náð enn betri árangri á öðrum sviðum, en sérfræðingarnir á hinum ýmsu sviðum vildu ekki viðurkenna það, hvorki í sálfræði, eðlisfræði, stjörnulíffræði eða á ýmsum öðrum sviðum.

Eða svo þetta sé orðað öðruvísi: Það hefði tekið meðalmennin í jarðfræðinni 30 - 50 ár að minnsta kosti að komast að því sama og dr. Helgi Pjeturss uppgötvaði eftir rannsóknir í 2 - 5 ár! Ég hef hlustað á jarðfræðinga lýsa uppgötvunum dr. Helga Pjeturss í jarðfræðinni, og þeir segja það sama, ferill hans var ótrúlega stuttur sem jarðfræðings, en uppgötvanirnar með því almerkilegasta sem gerðar hafa verið. Hann var ekkert meðalmenni, hann var snillingur á heimsmælikvarða, og mætti líkja snilld hans við snilld Alberts Einstein, til dæmis.

En dr. Helgi Pjeturss skrifaði um fleira og varð sjálfmenntaður í ýmsum greinum á seinni hluta ævi sinnar. Þá skrifaði hann meðal annars um geðveiki, sálfræði og félagsfræði, og þessar húmanísku greinar svonefndu.

Hans niðurstaða var sú að geðveiki væri yfirleitt sambandsveiki, eins og hann orðaði það.

Eitt af því sem Arnar Sverrisson kom inná í áhugaverðum pistlum sínum í vetur um greind og skyld málefni var að samstaða er ekki meðal vísindamanna hvernig hægt er að útskýra geðveiki eða truflanir og raskanir á vinnufærni af þeim orsökum, eða brenglað raunveruleikaskyn og margt slíkt.

Kenningar dr. Helga Pjeturss fjalla um tauganet meðal annars, hyperzóon, ofurmanneskju, sem verður til þegar mannkyn er samstillt. Hann bjó til vísindaleg nýyrði á grísku og latínu til að styðja kenningar sínar, og Halldór Laxness gerði grín að þeim í Kristnihaldi undir jökli. Þannig er þetta nú einatt með snillingana sem eru framúrskarandi, að þeir uppskera háð og hlátur í fyrstu, áður en þeir eru teknir alvarlega.

Sá sem hefur fylgzt með rannsóknum í stjörnufræði, heimsfræði og skyldum greinum hafa hinsvegar tekið eftir því að þær erlendu rannsóknir eru farnar að nálgast dr. Helga Pjeturss og Nýalssinna, eða Félag áhugamanna í stjörnulíffræði.

En hvernig getur greindin farið minnkandi á Vesturlöndum almennt? Hvernig verður norrænt fólk heimskara og heimskara eftir því sem árin líða eftir 1950? Hvernig má það vera að rannsóknir leiða þetta í ljós og hvernig er hægt að útskýra þetta?

Þetta verður skiljanlegt þeim sem kynnt sér hafa Nýalsritin eftir dr. Helga Pjeturss. En það vil ég segja við alla sem ætla sér að lesa þessar bækur, að það er ekki nóg að lesa eina bók, eða nokkrar línur. Þetta er svo framandi flestum, að fólk þarf að kafa ofaní þetta í nokkur ár, og lesa aftur og aftur bækurnar. Fólk þarf að meðtaka þetta í smáum skömmtum, fatta örlítið meira smám saman. Þetta er eins og með austræna speki, kristna trú eða hvaðeina annað sem er djúpt á, þetta þarf fólk að tileinka sér á löngum tíma.

En dr. Helgi Pjeturss útskýrði þetta á þann hátt að greind einstaklingsins væri ekki háð honum sjálfum einvörðungu, heldur tengslanetinu sem einstaklingurinn hefur, umhverfinu, erfðum og samskiptum við annað fólk.

Þannig orðaði hann það einnig að norræni kynstofninn myndi koma á hnígandi eða fallandi þróunarbraut ef hans kenningar yrðu ekki viðurkenndar á Vesturlöndum, og það hefur gengið eftir. Viðburðabylgjan mun þá rísa annarsstaðar, eins og hann orðaði þetta í bókum sínum.

Svo þetta sé orðað á annan hátt, að úrkynjun mun eiga sér stað í þeim þjóðfélögum sem nýta ekki sína beztu hæfileikamenn, hunza sum vísindi sem geðveiki, og setja duttlunga eins og femínisma og jafnrétti eða mannréttindi í fyrsta sæti. Mannréttindi í verki er í raun að drepa niður yfirburði og hæfileika en koma á þoku og stjórn meðalmenna, eins og í jöfnuðinum einatt.

Margt í þessum pistli er umorðað af mér, en sumt bein tilvitnun í rit dr. Helga Pjeturss, einsog orðið "viðburðabylgja", sem hann bjó til, eitt af mörgum orðum eftir hann.

Eitt af því sem dr. Helgi Pjeturss reyndi var að stöðva seinni heimsstyrjöldina. Hann skrifaði Hitler bréf þar sem hann reyndi að stöðva hann, án árangurs að sjálfsögðu. Dr. Helgi Pjeturss vissi að ef Þjóðverjar myndu tapa þá myndi taka við stöðug afturför á Vesturlöndum, sem varð raunin. Hann vissi að þá yrði mannkynið glatað, sem einnig reyndist raunin.

En hvað er greind? Jú, það er hægt að mæla ýmsar gerðir hennar, en það hvort þjóðfélög eru á uppleið eða niðurleið er líka til marks um hvort greind einstaklinganna fái að njóta sín eða ekki.

Samstilling er einnig orð sem dr. Helgi Pjeturss bjó til. Það er nokkuð erfitt að útskýra þetta orð, því það inniheldur svo margt.

En til að útskýra hversvegna fólk er orðið heimskt hér á Vesturlöndum þarf að fara miklu dýpra ofaní þetta, og ég mun ekki gera það í þessum pistli, því ég veit að fólk á nógu erfitt með að skilja það sem ég hef fjallað um nú þegar.

Hvað með háskólafólkið? Er það ekki löðrandi í gáfum? Jú, vissulega, en sérhæfðum gáfum. Greind fólks almennt er metin eftir ýmsu, og ekki bara í háskólasamfélaginu.

En minnkandi greind almennings á Vesturlöndum eftir 1950 hefur mikið að gera með forheimskun Hollywoodmenningarinnar, neyzlumenninguna, lyfjaátið, trúarofstækið, kreddutrú af ýmsu tagi og margt slíkt.

Það er lífsstíllinn sem hefur fært fólk niður á dýrsstigið og of mikil velmegun. Þó mætti fara miklu ítarlega ofaní þetta, en þetta er ekki svo fjarri lagi, býst ég við, sem hluti af skýringunni allavega.

Dr. Helgi Pjeturss ritaði um það að almenningur yrði sjálfur að fá áhuga á merkilegustu málunum, og að hans mati var merkilegasta málið í alheiminum samband við íbúa annarra hnatta, sem hann taldi að fólk gæti fengið með því að byggja og reisa stjörnusambandsstöðvar, starfrækja þar miðilsfundi, og svo með því að rannsaka drauma sína og túlka þá rétt. Allt virðist þetta mjög framandi, en er það ekki í raun ef betur er að gáð.

En jafnvel þótt fólk gleypi ekki við öllu þessu hrátt þá má segja að hugmynd hans um að almenningur verði sjálfur að þroskast og lyftast upp á æðra stig sé rétt, og að minnkandi gáfur á Vesturlöndum séu tengdar Hollywoodmenningunni og mörgu slíku.

Trúarleg og menningarleg samstilling Gyðinga taldi dr. Helgi Pjeturss að sameinaði þá og þessvegna kæmu þeir betur útúr greindarprófum en aðrir, og austrænt fólk taldi hann samstilltara en vestrænt fólk, og þetta er rétt, því einstaklingshyggjan hefur lengi verið talin mest á Vesturlöndum, og það er galli og ókostur frekar en eitthvað annað.

Ennfremur er það merkilegt að þegar enginn einn hópur verður félagslega mikið lakari staddur en annar verður þroski og vitkun heildarinnar meiri, og þegar andstæðurnar á milli hópanna eru ekki of miklar. Einsleit þjóðfélög geta hjálpað einstaklingum að ná meiri greind almennt samkvæmt þessu. Þjóðfélög innflytjenda af mörgum þjóðernum eru líklegri til að lenda í upplausn, borgarastyrjöldum og glæpum, eins og til dæmis í Bandaríkjunum og Svíþjóð.

Fjölmörg dauðsföll meðal vímuefnaneytanda hafa verið í umræðunni. Þau sýna hvernig okkar þjóðfélagsgerð hefur gjörsamlega misheppnazt.

Miklu meira og betur þarf að fjalla um allt þetta mál, en eitthvað af því sem hér hefur verið fjallað um í þessum pistli er þess vert að fræðimenn í háskólum taki það upp, stjórnmálamenn og aðrir sem völdin hafa.


Plötugagnrýni:Bubbi Morthens, "Kona", 1985.

Þessi plata Bubba Morthens er oft talin hans bezta, eða meðal hans beztu platna allavega. Ég er sammála því. Bubbi Morthens hefur gefið út fleiri plötur en nokkur annar trúbador á Íslandi og hefur notið meiri vinsælda en nokkur annar trúbador á Íslandi, þannig að úr mörgu er að velja eftir hann.

Opinberir gagnrýnendur og flestir segja þó að Bubbi hafi endurtekið sig miskunnarlaust eftir 1990 og hafi gert sín beztu verk fyrir þann tíma. Hans gallhörðustu aðdáendur sem eru margir eru þó sennilega ekki sammála því og finnst allt eins gott sem eftir hann liggur. Jæja, það er ágætt að einhver íslenzkur tónlistarmaður njóti slíkrar dýrkunar og vinsælda.

En þessi plata er svonefnd skilnaðarplata og meðferðarplata, það er að segja hún var samin eða hljóðrituð að minnsta kosti að hluta til í meðferð við eiturlyfjafíkn, eins og Bubbi hefur fjallað um sjálfur. Einnig fjallar hún um skilnaðinn við Ingu Sólveigu Friðjónsdóttur, sem var eiginkona Bubba á þessum tíma, eða fram til 1984, en platan virðist hafa verið samin þá að einhverju leyti, eða efniviðurinn er frá þeim tíma.

Fyrsta lagið heitir "Frosin gríma". Bubbi Morthens hefur marga hæfileika. Til dæmis virðist hann eiga auðvelt með að tileinka sér ólíka tónlistarstíla. Í þessu lagi bregður fyrir áhrifum frá jazzskotnu poppi stríðsáranna, mjög miklum áhrifum, og þó er tónsmíðin á mörkum þjóðlagapopps og tregablandsins þjóðlags einsog eiginlega allt sem Bubbi hefur samið, jafnvel rokklögin hans, ef þau eru gagnrýnd í trúbadorútsetningum sínum, eða einsog þau koma frá kúnni.

Ljóðið kann að virðast óskiljanlegt og Bubbi hefur sjálfur tjáð sig um það í viðtölum að þetta sé dóptexti sem hann skilji ekki eins og flest frá þessum tíma.

Textinn lýsir ótta og paranoiu, eða ofsóknaræði vímuefnaneytandans sem vill ekki viðurkenna það sem er að fyrir öðrum. Lagið er þó sæmilega grípandi og er sígilt Bubbalag, mér finnst það alltaf eins gott og hef oft æft mig á þessu lagi sjálfur og kann vel við það.

Lag númer 2 er að sjálfsögðu "Talað við gluggann", sem er ein af perlum Bubba Morthens, ódauðlegt og frægt. Það lifir sínu sjálfstæða lífi eins og "Stál og hnífur" og nokkur önnur Bubbalög.

Með þessari plötu fékk Bubbi loksins virðingu frá plötugagnrýnendum, sem mikið hafði skort uppá fyrstu árin með. Sérstaklega fengu textarnir athygli sem smekklega smíðaðir, og þessi alveg sérstaklega.

Menn voru fljótir að fatta og kveikja á því að orðið gluggi getur þýtt kynfæri konunnar í þessu sambandi og getur verið líkingamál. Fóru menn því fljótt að líta á þetta sem greddukvæði skáldsins og tónlistarmannsins.

Þó er Bubbi Morthens mjög sjaldan þannig opinskár í textum sínum, klúr sem sagt og klámfenginn, nei það er hann jafnan ekki. Þetta orð má kalla alveg dæmigert líkingamál í ljóði, hvort sem það birtist í bók eða í söngtexta eða leikriti.

Það sem sumir kannski hafa ekki áttað sig á er að orðið gluggi getur haft fleiri merkingar í þessu sambandi, eins og augu, en augun eru spegill sálarinnar hefur lengi verið sagt.

Textinn blandar saman missi og kvíða og öðrum tilfinningum. Það er eins og hann sé frekar tæknilega saminn eins og af gervigreind heldur en manni sem er frávita af sorg og kvölum yfir skilnaði.

Náttúrulýsingar eru notaðar til að koma þessu á framfari eins og venjan hefur verið í bókmenntum og listum mjög lengi. Textinn er uppfullur af klisjum og líkingamáli, en þrátt fyrir að líkingarnar þekkist og séu kunnar er lagið viðkunnanlegt og sígilt orðið.

Þetta lag er mjög gott dæmi um lag sem samið er og síðan hefur höfundurinn sett orð við lagið, en Bubbi sem skrifblindur maður segist hafa búið sín lög til þannig, þótt hann skilji skriftina sína gangi hann um gólf og þylji textana til að læra þá.

Textinn er þannig fullur af margskonar ljóðmáli og klisjum, frásögnin ekki endilega línuleg heldur til að fullnægja framvindu laglínunnar, og koma með ljóðmyndir til að skemmta hlustandanum. Mjög vel heppnuð lagasmíð þannig séð.

Þriðja lagið er titillagið, "Kona". Textinn er fullur af bókmenntatilvísunum, og ef hann hefði verið rétt ortur samkvæmt stuðlum, höfuðstöfum og rími hefði hér verið fínt kvæði á ferðinni sem hefði sómt sér vel í hvaða kvæðabók sem hefði verið 100 til 200 árum fyrr eða meira.

Eins og hann er þá er hann mitt á milli ljóðræns prósaljóðs og hefðbundins kveðskapar, eins og venjulegir dægurlagatextar oft eru. Hann á það sameiginlegt með öðrum textum plötunnar að vera smekklega saman settur og vandlega gerður, bæði til að þóknast laglínunni og stuða engan, virka vel í fjöldann.

Beygingarvillur eru þó þarna mikil lýti, og hefur Megas gert stólpagrín að þessum vanda Bubba Morthens í meðferð íslenzkunnar, sérstaklega áður en Bubbi fór að láta Silju og Megas fara yfir kveðskapinn sinn áður en að útgáfu kom nokkrum árum seinna.

Þetta er fallegt lag, en hefur á sér bernsk einkenni, vegna þess að málvillur eru í textanum og braglýti sé miðað við hefðbundinn kveðskap, sem þó er reynt að líkja eftir á sama tíma.

Innihald textans er eins og svo margt eftir Bubba Morthens, það meikar takmarkaðan sens en meikar þó sens í litlum einingum og sem heild, en minnir kannski meira á útkomu sem gervigreind hefur látið frá sér fara, sem er ekkert sérlega fullkomin.

Þannig er allt fullt af ljóðmyndum í textanum, en ekki verður alltaf augljóst hvaða markmiði þær þjóna fyrir boðskapinn. Meira er eins og þær séu til að skemmta hlustandanum og vekja til umhugsunar, en margur góður kveðskapur er reyndar þannig.

Fjórða lagið heitir "Söngurinn hennar Siggu." Laglínunni hnuplaði Bubbi frá J. J. Cale og hefur hann viðurkennt það og eru upplýsingar um það á netinu líka, "Drifter's Wife" heitir lag J. J. Cale frá 1982.

Þetta lag fjallar um litla telpu og leiki hennar en ekki konuna hans Bubba. Textinn er tilþrifalítill svosem, en lagið þjónar sínum tilgangi sem upplyfting milli þungra og tregablandinna laga á plötunni.

Eins og önnur lög á plötunni hljómar það vel á tónleikum hjá Bubba, því gítarplokkið sem einkennir mörg lög Bubba gefur því persónulegan stíl. Þannig að segja má að flutningurinn sé mjög vandaður, en textinn síður og laglínan fengin frá öðrum höfundi erlendum.

Fimmta lagið og það síðasta á hlið A heitir "Seinasta augnablikið". Bubbi hefur samið mjög mörg svona dramatísk og sorgleg lög, þau eru einkennismerki hans, í moll en ekki dúr.

Eins og í öðrum lögum eru náttúrulýsingar notaðar til að byggja upp spennu og lýsa tilfinningum. Hér er það haustið sem lýsir skilnaði og sambandsslitum sem eru í vændum.

Styrkleiki lagsins er hversu vel textinn fellur að laginu og upptökunni, hversu fágað og smekklegt þetta er, hvernig lagið er samið og flutt, ekki sem ljóð heldur laglína sem smekkleg orð eru sett við.

Þetta eru ekta tilfinningar, en mér finnst vandi Bubba í seinni tíð vera verksmiðjustimpill á plötum og lögum, róbótavinnubrögð, klisjur á klisjur ofan og höfundur sem er löngu, löngu hættur að taka séns eða ögra fólki.

Fyrsta lagið á hlið B er síðan eitt af frægustu lögum Bubba, "Rómeó og Júlía". Hryllilegur veruleiki dópistans er yrkisefnið, en það er klætt í rómantískan búning.

Þetta lag lýsir heimi fíkla betur en flest annað, þar sem vandamál eru fegruð og klædd í annan búning, enda var Bubbi Morthens auðvitað sjálfur hluti af vímuefnaheiminum á þessum tíma og þekkti þetta á eigin skinni.

Ég vil bæta við, að fólk skyldi varast að heillast of mikið af þessu lagi. Það getur virkað sem segull á þessa lifnaðarhætti og þennan lífsstíl.

Mótefnið við tónlist Bubba Morthens er að hlusta nógu mikið á aðra tónlist og þá gerir maður sér grein fyrir því að hann er ekki frumlegur, hvorki í tónlist né textum. Hann spilar hinsvegar á grunntilfinningar sem allir þekkja og gerir það betur en aðrir.

"Eina nótt í viðbót" er lauslega byggt á "One More Night" eftir Bob Dylan frá 1969, Nashville Skyline.

Textinn er uppfullur af líkingamáli, alþjóðlegu, og vel heppnaður eins og annað á þessari plötu, og flutningurinn, allt saman stimamjúkt.

Þessi plata frekar en aðrar plötur með Bubba Morthens er sérhönnuð fyrir gítarpartý og trúbadora sem eru að æfa sig og læra, eða söng í partýjum. Þetta er greddutexti og greddusöngur miklu frekar en önnur lög á plötunni, og er það vel líka.

"Systir minna auðmýktu bræðra" er eitt af mínum uppáhaldslögum á plötunni. Óeigingjarn boðskapurinn er heillandi, þegar hann segir vinkonu sinni að gefast einhverjum karlmanni á vald. Einnig er textinn margræðari en flestir aðrir textar plötunnar og fjallar um samskiptavanda kynjanna miklu ítarlegar en í öðrum textum.

Enn eitt sem er gott við textann er að þarna vegur siðferðið salt og efasemdir um rétt og rangt gera vart við sig.

Einnig lýsir textinn því hvernig veiðar á skemmtistað eru klæddar í andlegan búning leikja og blekkinga stundum. Opinskár texti, með því betra eftir Bubba Morthens, tvímælalaust.

"Sandurinn í glasinu" er næstsíðasta lagið. Textinn virðist ekki alveg eins vandaður og sumir aðrir textar. Í stað líkingamáls kemur daglegt mál og eitthvað beint frá Bubba án ljómáls, á köflum.

Þó fjallar textinn um stundaglas sem mælir tíma, og ástarsambandi þeirra líkt við sandinn sem lætur þyngdaraflið ráða yfir sér.

Þarna finnst mér klisjurnar bera boðskapinn ofurliði eins og svo oft hjá Bubba. Þúsundir dægurlagatexta eru svipaðir á ensku, og tónsmíðar einnig. Engu að síður er þetta mun persónulegra en margt sem Bubbi Morthens gerði síðar á ferlinum, og því varla hægt að kvarta mikið.

Tíunda og síðasta lag plötunnar heitir "Spegillinn í bréfinu."

Hér er örvæntingu lýst, bæði vegna einmanaleika og vímuefnavanda. Þetta lag er gott sem lokalag plötunnar, því Bubbi sjálfur hefur þurft að fá ást og umhyggju frá öðrum til að verða ekki alveg þessi maður heldur sjá hann útundan sér sem þriðju persónu. Þannig að Bubbi getur státað sig af því að hafa verið gæfumaður en ekki ógæfumaður þrátt fyrir allt.

Það er von um að losna frá dópdjöflinum í þessu lagi, en kannski ekki mjög sterk, það er umdeilanlegt og túlkunaratriði. Sennilega var Bubbi samt að yrkja um sjálfan sig líka í þessu lagi, þegar hann hafði minna sjálfstraust og var á verri stað tilfinningalega, kannski sem yngri maður en hann var 1985.

Snilldarlega finnst mér Bubbi blanda saman ljóðmáli og mæltu máli í þessu ljóði, þannig að merkingin tapast ekki, og þannig að ekki er verið að abbast uppá lesanda eða hlustanda með of ágengum hætti, sumt er sett sem túlkunaratriði, þegar líkingamálið tekur yfir talmálið.

Bubbi Morthens hefur þekkt margar góðar konur, það má lesa útúr textum hans. Hér er góðri konu lýst, sem bjargar vímuefnaneytandanum með ást sinni og móðurlegum tilfinningum, um stundarsakir að minnsta kosti.

Þetta eru dæmigerð samskipti kynjanna innan feðraveldisins. Þá var þess krafizt af konum og stúlkum að þær hjálpuðu drengjum og körlum undantekningalaust. Ekki fyrr en með algjörum sigri femínismans nokkrum árum eða áratugum síðar urðu konur harðar og miskunnarlausar, og misstu þá kvenlegu mýkt og kærleika sem hér er lýst, ekki allar, en fleiri og fleiri að minnsta kosti.

Ég dáist einnig að því hversu nákvæmar lýsingarnar eru í textanum, eins og í smásögu eða skáldsögu.

Þessi texti sýnir hvernig samskipti kynjanna eru dauðans alvara og ástin. Miklu frekar en klisjukenndir textarnir á undan sýnir þessi texti hvernig dansað er á hnífsoddi í þessum málum sem allir kljást við.

Í heildina litið er platan "Kona" eftir Bubba Morthens kannski hans bezta plata. Styrkleikar hans koma vel í ljós, en nokkrir veikleikar einnig sem draga hana nokkuð niður, eins og misgóð tök hans á málinu á þessum tíma.

Það geta allir lært af þessari plötu að einlægni er nauðsynleg í samskiptum, upp að einhverju marki að minnsta kosti.

En gríðarleg notkun á ljóðmáli og líkingum segir manni að viðkvæmni Bubba Morthens var kannski ekki endilega umfjöllunarefnið, heldur faglegur metnaður dægurlagasöngvarans og dægurlagahöfundarins sem nýtti sér eigin reynslu. Þó efast maður ekki um að hann hafi elskað Ingu ljósmyndara. En frægðin og dópið er hér ekki síður til umfjöllunar og annað kvenfólk, kynlíf og djamm, eða samskiptin við egóið, mann sjálfan, sjálfsmyndina.

Ef þessi plata er borin saman við aðrar eftir Bubba Morthens verður manni strax ljóst að hún hefur sérstöðu. Hún er fyrsta platan eftir Bubba þar sem tilfinningar til kvenna eða einnar konu er aðalumfjöllunarefnið, en ekki sú síðasta. Hún ber yfir sér æskueinkenni frekar en seinni plötur hans sem eru þannig, sem eru staðlaðri.

Það er kannski erfitt að segja hvað stendur uppúr með Bubba Morthens, hann hefur gefið svo gríðarlega mikið út, og það er sæmilega jafnt að gæðum, að því leytinu til að það er fágað að einhverju leyti, jafnvel þótt það sé hrjúft, eins og hans allra fyrstu verk.

En miðað við plöturnar frá 1984 með Bubba og hljómsveitum hans, Egó og Das Kapital þá er þessu plata miskunnarlaus sjálfskoðun, og verður að hrósa fyrir slíkan kjark.

Engu að síður vantar dýptina í þetta eins og annað frá Bubba. Ljóðmálið er almennt, ekki sértækt. En til dæmis í síðasta laginu er farið útí að lýsa eymd og vanda fíkniefnanotkunar mjög vel. Þannig að á þessari plötu er margt gert miklu betur af Bubba en síðar.

Þegar Bubbi hefur fjallað um ýmis vandamál á seinni plötum hefur það oft verið gert utanfrá. Hér er það gert innanfrá, hann var sjálfur hluti af þessum heimi og gat þessvegna lýst honum svona vel.

Mjög góð Bubbaplata, á topp tíu listanum hans, kannski sú bezta eftir hann, erfitt að fullyrða um slíkt þó með algerri vissu.


Geta Vesturlönd endalaust haldið áfram í "frjálslyndisáttina?"

Eitt sinn var talað um kynskiptiaðgerðir. Síðan var því breytt í kynleiðréttingaraðgerðir. Í þessari frétt er talað um kynstaðfestingaraðgerðir.

Ég er eins og margir að ég á erfitt með að samþykkja að staðfesta beri eitthvað sem hugurinn segi en ekki líkaminn. Ég tel að efnisheimurinn setji þessu mörk og segi rétt til um kyn en félagsleg innræting og ranghugmyndir geri fólk andhverft efnisheiminum.

"Hinsegin- er félagsmótun" er góð grein eftir Helgu Dögg Sverrisdóttur. Því er ég sammála. Foreldrarnir móta börn sín, og samfélag sem segir að samkynhneigð sé fín og flott, í tízku, ýtir undir slíkar hneigðir en bælir þær ekki niður, sem er þó rétt og hefur verið gert í gegnum aldirnar til að stuðla að því að nægilega mörg börn fæðist.

Árið 1996 samdi ég lögin "Kúgaðu allar konur" og "Allar konur elska ofbeldi (Í Jesú nafni)". Maður þarf ekki að vera sammála endilega þessum fullyrðingum til að skilja þær og meðtaka í þversagnakenndum nútímanum. Ég er mjög stoltur yfir því að hafa samið þessi lög og þessa texta, þetta vísar enn inní samtímann og er afneitun á einhverfri vinstrihyggju Dags borgarstjóra. Ég lærði það af Megasi og Sverri Stormsker að stuða og koma með hina hliðina á málunum.

Femínistar byggja sinn boðskap á fullyrðingum. "Allar konur voru kúgaðar í gegnum aldirnar af feðraveldinu" er ein slík fullyrðing femínista. "Kúgaðu allar konur" var mitt andsvar, og mín túlkun á því sem ég ólst upp við og einföldun, þannig væri þetta í Biblíunni og hefði næstum alltaf verið.

Forsvarsmenn hinseginsamfélagsins hafa talað um hættuna á sjálfsmorðum meðal hinseginfólks sem kemst ekki í þessar kynstaðfestingaraðgerðir, eða ef biðin er of löng eftir þeim. RÚV sýnir því alltaf áhuga að taka viðtöl við styðjendur hinseginsamfélagsins en ekki andmælendur þess.

Ég lít á þetta svona: Allur okkar samtími er ofdekraður og fullur af ranghugmyndum kommúnista, Frankfurtskólans, glæpamanna sem hafa unnið gegn okkur, WEF og slíkt.

Hinseginsamfélagið er sama marki brennt og við hin. Við höfum öll alizt upp í þessu umhverfi, en sum okkar eru viðkvæmari en önnur fyrir pólitískri innrætingu vinstrisins, og sum okkar höldum fastar í kristilegt uppeldi en önnur.

Sjálfsmorð verða ef börnum er ekki kennt hversu lífið er miskunnarlaust nógu snemma, ef agi er ekki kenndur strax í barnæsku, og kristilegar reglur sem byggja ekki bara á Boðorðunum tíu heldur ýmsu í Mósebókunum sem á enn erindi við fólk, eins og bann við húðflúrum og líkamsskrauti, bann við femínisma og slíkt.

"Hinsegin- er félagsmótun", tek undir það með Helgu Dögg.


mbl.is Leggja til bann við kynstaðfestingaraðgerðum
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Plötugagnrýni: Megas, Fram og aftur blindgötuna, 1976.

Fyrstu plöturnar hans Megasar eru óumdeildar sem meistaraverk, ef fólk nennir að hlusta á hann yfirleitt. Þessi er meðal þeirra, sú þriðja sem hann gaf út. Ég hlustaði oft á þessa plötu á unglingsárunum og allt með Megasi og Bob Dylan.

Síðan kynntist ég Megasi og spurði hann um þessi lög.

Það sem mörg ljóðin á plötunni eiga sameiginlegt, og sem ekki allir heyra strax, er að þau eru ákveðið andsvar við Passíusálmum Hallgríms Péturssonar, frekar en á öðrum plötum skáldsins Megasar og tónlistarmannsins.

Viðlagið við fyrsta lagið er tilvitnun í 11. Passíusálminn, um afneitun Péturs. Megas hinsvegar snýr þeirri línu uppí kvennafarsgrín. Í ljóðinu eru taldar upp fjórar stúlkur eða konur sem einhvernveginn verða ljóðmælandanum til vonbrigða og sársauka, en í fimmta og síðasta erindinu er sú niðurstaða fengin að sjálfsvorkunn hjálpi engum.

Lagið heitir:"Sút fló í brjóstið inn". Þegar ég spurði Megas um innihaldið vildi hann lítið fara útí það og taldi það skýra sig sjálft, og mátti af honum skiljast að hér væri sambland af endurminningum og uppskálduðum atvikum og gríni allt í senn. Hann hinsvegar útskýrði það hversvegna lagið væri sjaldan flutt á tónleikum, vegna þess að í viðlaginu þarf að fara uppí falsettu, og það væri aðallega fyrir hetjutenóra. Sagði hann að einhverjir raddbrestir í upptökunni hafi verið faldir snyrtilega á bakvið sólógítartóna í upptökunni og útsetningunni. Ég sagði ekkert hafa tekið eftir því og dáðist að því hversu vel þetta væri sungið, og hló hann að því.

Lagið er einhvernveginn sígilt ástarlag og nægilega glaðlegt til að koma manni í gott skap. Hann sagðist hafa samið mörg lög 1972 og 1973 sem einskonar andlega upplyftingu eftir það púl að semja lög við næstum alla Passíusálmana 50 á þessum tveimur árum, en hann hafði byrjað á því fjórum árum áður, og samið þá lög við eina þrjá sálma.

"Ekki sýnd en aðeins gefin veiðin" er annað lagið á plötunni. Það fjallar um utangarðsmenn í Reykjavík og fordómana sem þeir mættu af smáborgurum og fína fólkinu á þeim tíma. Einnig fjallar það um mannhatur hinna snobbuðu og kirkjuræknu borgarbúa undir snyrtilegu yfirborðinu. Textinn er útúrsnúningur á alþekktu máltæki. Það fjallar í raun um kristilegan kærleika og takmarkanir á honum í reynd þegar manneskjan er breyzk og háð dauðasyndunum sjö, því fólk er ekki englar yfirleitt.

Lagið "Napóleon bekk" er útúrsnúningur á ljóði eftir Kristinn Einarsson, sem Megas þekkti á þeim tíma. Í laginu er svipað þema og í laginu á undan, það er að segja að virðuleika og fíknum er blandað saman, óvirðingu og virðingu með sérlega áhugaverðum hætti.

"Vinaminni" er fjórða lagið á plötunni. Megas var ekkert að fela það að það var samið undir áhrifum vímuefna að hluta til, en einnig er það einkar flókin úrvinnsla bókmennta og annarra fræða sem hann lagði stund á í Háskólanum um það leyti sem það var samið, þegar Megas var rétt rúmlega tvítugur.

Ljóðið er sérlega skemmtilegt. Í því blandast margt saman. Til dæmis er það uppfullt af háði í garð þeirra sem eru uppfullir af menntasnobbi í skólum eða utan þeirra, og er því sígild gagnrýni í garð Vinstri grænna og Alþýðubandalagsfólks þar áður.

Ofskynjanir einkenna textann. Í textanum nær persónulegur tónninn hámarki, sem byrjar með fyrsta lagi plötunnar. Tónlistarlega séð er hér margt fengið að láni frá sýrupoppinu sem var vinsælt um þessar mundir.

Jólnanáttburður er stutt lag, og byggt upp í kringum riff, eða ákveðna gítarhljóma, en ljóðið virðist byggjast á myndrænum minningum um erfiða bernsku, en skáldleg tilþrif eru þar á ferðinni líka, eða jafnvel aðallega. Þetta stutta lag færir hlustandann inní allt annan heim en fyrri lög, og kippir honum eiginlega aftur niður á jörðina og inní nístingskaldan veruleika og miskunnarlausan. Köld tuska og blaut í andlitið eftir miklar ljóðmyndir á köflum.

Gamla gasstöðin við Hlemm er síðan ljóð sem Megas orti eftir að hafa hlustað á barþjón í Reykjavík. Upphaflega var ljóðið miklu lengra, en var mikið stytt. Lagið er í mildri diskóútsetningu, en söngurinn stæling á söng Bob Dylans allmikið, en ekki algerlega þó.

Í ljóðinu er margt á ferðinni. Til dæmis er gert grín að heimsendaspádómum og alvarleika, og þjóðfélagsgagnrýni. Í orðinu "marklaust" kemur það fram. Einnig þetta lag má teljast háðslega ádeila á Passíusálmana og alvarleikann í þeim. Í laginu er syndunum lýst eins og einhverju óhjákvæmilegu, sem lítið þýði að berjast gegn eða kvarta útaf.

Sjöunda lagið heitir svo "Skírnin", og er heldur betur notaður kristilegur og biblíulegur efniviður, þar sem það á yfirborðinu fjallar um Jóhannes skírara og samskipti sögumanns við hann.

Hlustandinn eða lesandinn gæti haldið að Jesús Kristur sé ljóðmælandinn, en þegar Jóhannesi skírara er lýst sem vímuefnaneytanda fara að renna á hlustandann tvær grímur, og þegar ljóðmælandinn segist berjast gegn verzlun og viðskiptum, og hagvexti. Reyndar gæti það passað við sumar trúardeildir eða trúarhópa innan kristninnar.

En boðskapur ljóðsins endar í nokkurskonar austrænum Zen búddisma og einangrunarhyggju. Enn sem fyrr gerir Megas stólpagrín að samfélaginu og stofnunum þess á snilldarlegan hátt.

"Í speglasalinn" er áttunda og næstsíðasta lagið á plötunni. Endurminningar úr Norðurmýrinni blandast hér saman við vímuefnaneyzlu fullorðinsáranna, og töffaraskap sem byggist á afneitun á leiðinlegum persónum og viðhorfum í samfélaginu. Boðskapurinn er persónulegt sjálfstæði sem byggist á því að afbaka veruleikann að vild, með eða án hjálpar.

Lagið er hressilegt og það er mikilvægt, því síðasta lagið er dapurlegt og tregablandið.

Það heitir "Enn(að minnsta kosti)". Ljóðið er mjög lauslega byggt á "It's Alright Ma (I'm Only Bleeding)" eftir Bob Dylan frá 1965. Þó fer lagið í allt aðra átt, og er í 12/8 takti, og byggist á sígildri tónlist að einhverju leyti.

Þetta er stórkostlegur kveðskapur. Hann lýsir ævi manneskju frá fæðingu til grafar, hvernig manneskjuna rekur á land, og fer sömu leið til baka útúr tilverunni. Lífinu er lýst sem sukki og svínaríi, og sem spillingu og kaldlyndi. Í einu alsnjallasta erindi kvæðisins er jafnrétti og bræðralag vinstrimanna lagt að jöfnu við glaðbeitta forkólfa efnahagslífsins að því er virðist. Þar með varð Megas ótrúlega sannspár um þá tíma sem við upplifum núna, þegar jafnaðarmenn og kommúnistar og kapítalistar hræra í sama grauti valda og spillingar sér til handa.

Þessi hljómplata Megasar er einhvernveginn fullkomin. Bæði eru ljóðin óaðfinnaleg og einnig lögin, og jafnvel flutningurinn. Hún fær 10 stjörnur af 10 mögulegum frá mér og mörgum öðrum sem þekkja til hennar býst ég við.

Megas var býsna hógvær þegar ég spurði hann um þessa plötu, en þó var hann líka að gefa það upp að hún hafi verið vandlega skipulögð og útsett í hvívetna, fyrir hvert einasta hljóðfæri skrifaði hann nótur sem hann ætlaðist til að farið væri eftir. Það gekk eftir í langflestum tilfellum, en þá vegna þess að þeir hljóðfæraleikarar sem lásu nótur sögðu hinum til sem gerðu það ekki.

Einnig voru minningar hans mjög skýrar um það að útgefandi plötunnar hafi verið mjög nízkur á hljóðverstímann þegar verkið var tekið upp. Sagði hann orðrétt að platan hafi verið "tekin upp með skeiðklukkuna yfir sér". Þannig var ekkert umframefni tekið upp, engin aukalög að minnsta kosti.

Lögin voru þó vel æfð og rækilega þannig að allt var þetta mjög vandað.


Vestræn gildi Þórdísar og Katrínar kannski á niðurleið í heiminum.

Stríðið í Úkraínu er endurspeglun á stríði milli hefðbundinna fjölskyldugilda og öfgavinstrigilda Vestursins. Það hefði aldrei komið til ef Vestrið hefði ekki farið yfir línu sem skilgreind er í Biblíunni, því stríð Pútíns og Rússa við Vesturlönd er innblásið af hneykslun og trúarlegri vandlætingu ekki síður en valdafíkn.

Nú berast fréttir frá Úganda um að samkynhneigð hafi þar verið bönnuð. Eins og menn vita hefur kristnin verið á blússandi sigurgöngu í Afríku meðfram því sem hjálparstarf hefur þar stuðlað að sigri á öðrum vestrænum viðhorfum og bótum á lífskjörum almennt, ekki síður með hjálp kapítalismans. Þó er þar mikil andúð gegn Vesturlöndum eftir nýlendukúgun Evrópuþjóðanna og jafnvel frekar áhugi á kommúnisma sumsstaðar eða samúð með Rússum og BRICS þjóðunum og samleið.

Í gær kom sérlega merkilegur pistill frá Arnari Loftssyni um það hvernig pólitísk stefna Vesturlanda og Bandaríkjanna er gjörsamlega gjaldþrota, eins og efnahagurinn á Vesturlöndum, og þetta er okkur sagt að sé eitthvað fyrir okkur Íslendinga.

Bandaríkin sem eru Rómarveldi okkar tíma eru gjaldþrota undir stjórn Joe Bidens, versta Bandaríkjaforseta allra tíma, og þó hafa þar verið fjölmargir gagnrýniverðir við völd.

Katrín forsætisráðherra okkar Íslendinga vitnar títt í svonefndar "alþjóða"stofnanir. Arnar Sverrisson hefur spurt hvaða alþjóð er alltaf verið að vitna í þegar slík orð eru notuð. Góð og þörf spurning. Það er nefnilega sífellt fleirum að verða það ljóst að þessar svonefndu alþjóðastofnanir okkar Vesturlanda eru engar alþjóðastofnanir. Þær eru stofnanir sem takmarkast af valdi eins og önnur mannanna verk.

Evrópa er sérlega dugleg við að útrýma sjálfri sér og Vesturlönd öll með öfgastefnum og úreltri hugmyndafræði jafnaðarmanna. Á sama tíma og yfirvöldin á Vesturlöndum hreykja sér af sigri í mannúðarmálum fer þeim hnignandi á sama tíma bæði í Bandaríkjunum og Afríku, og víðar sennilega, samkvæmt þeirra skilgreiningu.

Þegar Adolf Hitler ætlaði að búa til Evrópusamband úr Þriðja ríkinu voru ætlanir hans svona stórtækar. Nazisminn var í huga Þjóðverja þess tíma alþjóðlegt fyrirbæri og altækt, þeir höfðu trú á því að engar marktækar hindranir væru í veginum. Það má kalla þetta sjálfmiðaða hugmyndafræði og takmarkaða.

Bloggarinn Jóhann Elíasson er meðal þeirra sem hafa bent á líkindi með Evrópusambandinu og Þriðja ríkinu, og hvernig Evrópusambandið fékk margt í arf frá Þriðja ríkinu, ættartengsl valdamanna í Evrópusambandinu við nazistana um 1940 og slíkt.

Ég held að það sé orðið regla frekar en undantekning að fólk veit að áróðurinn í RÚV eða Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra okkar um að okkar vestræna heimssýn sé alræk, er ekki réttmætur.

Það getur enginn sannfært mig um að lýðræði sé ríkjandi á Vesturlöndum, hér þar sem fólk veit ekki lengur hvað það vill og veit ekki hvað er því fyrir beztu, hér þar sem fólki er fjarstýrt frá öðrum hnöttum af djöflum, jafnvel enn frekar en í öðrum löndum. Lýðræðið á Vesturlöndum er grófur brandari og öfugmæli.

Fólk kýs flokka sem vinna gegn því. Fólk hefur engar hugsjónir lengur á Vesturlöndum. 99% mannfjöldans eru andlegir þrælar hugmyndakerfa jafnaðarfasismans og kommúnismans eða kapítalismans, Frankfurt skólans og þjóðfélagsverkfræðinga viðbjóðslegra sem hugsa um að græða sem mest en ekki um að hjálpa almenningi.


mbl.is Forseti Úganda samþykkir lög gegn samkynhneigð
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Plötugagnrýni: Empire Burlesque með Bob Dylan, gefin út 1985.

Þetta er ein af þessum hljómplötum með Bob Dylan sem hafa verið umdeildar frá því þær komu út. Því var haldið fram af mörgum að hann væri útbrunninn um þetta leyti, og orðinn nokkurskonar skrumskæling af sjálfum sér, ekki lengur skapandi listamaður heldur eftirapi tízkunnar og hljóðgervlapoppsins, Duran Duran og slíkra hljómsveita. Sá dómur hefur þó ekki haldizt hvað þessa hljómplötu varðar, og eru miklu fleiri farnir að kalla hana meistaraverk síns tíma, sem sé falda geimsteina í tónum og textum þrátt fyrir umbúðir og útsetningar í anda níunda áratugarins sem fólk telur ekki hafa enzt jafn vel og lagasmíðarnar.

Svo mikið er víst að platan inniheldur rómantískari og melódískari (læagrænni) tónsmíðar en flestar af hans plötum. Síðan koma önnur lög sem ekki eru þannig.

Litskrúðugt umslagið gefur reyndar frekar til kynna einhverskonar tízkufyrirbæri en alvarlega þenkjandi listamann, en það er ekki þannig að platan sé umbúðirnar einar.

Platan fjallar meira um ástina en Infidels frá 1981 eða Shot of love frá 1981. Sumir hafa lýst henni sem endanlegu brotthvarfi Dylans frá kristilegum eða trúarlegum viðfangsefnum, en reyndar hefur hann á seinni plötum einstaka sinnum verið með slík þemu á ný.

Margir eru sammála um að snilld Dylans sem ljóðskálds birtist ekki fyrr en á seinni hlið plötunnar. Fyrri hliðin inniheldur marga texta sem fara mjög nálægt því að vera klisjukenndir popptextar. Að vísu er þar "Clean Cut Kid", sem er stríðsádeila og afgangslag af Infidels frá 1983, og margir hafa túlkað sem sögu úr Víetnamstríðinu.

Fyrsta lagið heitir "Tight Connection to my heart (Has anybody seen my love)". Það er uppfullt í tilvísanir í gamlar kvikmyndir og er textinn mjög klisjukenndur.

Þetta er endurgert lag frá 1983, frá Infidels plötunni, margir telja það lag betra, sem heitir "Someone's Got a Hold of My Heart". Það er vissulega einlægra lag og með ljóðrænni texta og frumlegri líkingum. Upptakan er þar fyrir utan betri frá 1983, persónulegri.

Það má því með sanni segja að Bob Dylan hafi slátrað eigin lagi frá 1983 og búið til lélega eftiröpun af því 1985 sem birtist sem fyrsta lag þessarar nýju plötu. Enda var hann gagnrýndur allan þennan áratug fyrir að gefa út mörg verstu lögin á plötunum eða verstu upptökurnar af lögunum, og hafa hitt flest óútgefið sem meira væri varið í.

En hvað vakti fyrir Bob Dylan með því að gefa út þessa algjöru klisjuútgáfu af laginu 1985? Bakraddasöngkonurnar eru mjög yfirgnæfandi og útsetningin alltof full af hljóðgervlum og raftrommum í stað lifandi hljóðfæra.

Það fylgir sögunni að hann lét Arthur Baker útsetja og hljóðblanda plötuna, sem kunni til verka að búa til samtímahljóðheim. Einnig hefur hann tjáð sig um að hann hafi reynt að laða að yngri hlustendur, (eða það má túlka það þannig með því að láta Baker hljóðblanda plötuna) nema það mistókst hjá honum að miklu leyti.

Næsta lag plötunnar heitir "Seeing the Real You at Last", textinn er einnig uppfullur af kvikmyndatilvísunum. Lagið er sambland af tölvupoppi og rappi og hans persónulega söngstíl. Það er gott dæmi um pælingar Dylans á þessum tíma, en getur tæplega talizt mjög gott.

Þriðja lagið er "I'll Remember You". Sumum gæti fundizt það væmið, eða hugljúft. Laglínan er óvenju metnaðarfull, eins og hjá Paul McCartney, og söngurinn býsna góður. Þetta er ballaða, sem hljómar vel. Þetta lag skiptir aðdáendum Dylan í ýmsa hópa. Sumir fíla þetta, aðrir telja hann hafa lagzt of lágt við að reyna að búa til nýjan aðdáendahóp.

Fjórða lagið er "Clean Cut Kid". Þetta er virkilega flott stríðsádeila frá Infidels upptökunum, en það má efast um að bezta upptakan hafi verið valin. Það mætti alveg eins segja eins og um hitt afgangslagið frá Infidels tímanum, að betri taka hafi verið tekin upp 1983, og hefði frekar átt að gefa hana út.

"Never Gonna Be The Same Again" er fimmta og síðasta lagið á A-hliðinni. Það er væmið eða hugljúft, en sýnir að minnsta kosti frekar nýja hlið á Bob Dylan. Þó hefur hann ekki spilað þetta mikið á tónleikum, þannig að af því mætti álykta að hann hafi talið þessa tilraun til að laða að sér öðruvísi aðdáendur hafi misheppnazt.

Fyrsta lagið á B-hliðinni er hvorki meira né minna en meistarastykki, finnst mér, það er lagið "Trust Yourself", sem hafði mikil áhrif á mig, og lagið "Náttúran" eftir mig, sem ég samdi 1. janúar 1988 er meðal annars undir áhrifum frá þessu lagi og einnig Stormskersguðspjöllum eftir Sverri Stormsker frá 1987.

Sjöunda lag plötunnar er svo "Emotionally Yours". Þetta er einnig lag sem talið er annaðhvort væmið eða hugljúft. Það er að minnsta kosti mjög vel samið og fallegt, og Dylan hefur ekki farið lengra í þessa átt síðan, á seinni plötum sínum.

Áttunda lagið er "When The Night Comes Falling From the Sky". Hér er á ferðinni lengsta lag plötunnar, yfir 7 mínútur að lengd, og að margra mati eitt það bezta á plötunni. Textinn er margræður, loksins eitthvað fyrir þá sem vilja alvöru ljóð frá Bob Dylan, ekki bara ástarvellu væmna.

Níunda lagið er "Something Is Burning, Baby". Hér er texti með ekta trúarlegar tilvísanir í dómsdag, syndir mannanna og refsingar Drottins. Á sama tíma má túlka það sem venjulegt ástarlag um léttúðardrós eigingjarna og sjálfhverfa með eindæmum og samskipti söguhetjunnar við hana.

Síðasta lagið heitir svo "Dark Eyes". Dylan sagðist hafa samið það um vændiskonu, en ýmsir túlkendur hafa séð í því dýpri merkingu, og ég þar með, sem sagt að það fjalli um dimman og brennandi heim, að jörðin hafi breyzt í Helvíti vegna synda mannanna, og það er víst nokkuð öruggt að Bob Dylan hefur haft eitthvað slíkt í huga, að vændiskonan sem hann orti um hafi í raun verið tákngervingur fyrir Sódómu og Gómorru þegar hann bjó til kvæðið og gerði lagið við það og söng sem lokalag plötunnar, að þessu sinni einn með gítarinn og munnhörpuna, ekki með allri hljómsveitinni sem spilar undir í öðrum lögum.

Þegar allt kemur til alls er þetta margræð og flókin hljómplata og ein af þeim beztu eftir Bob Dylan. Snilldin kemur ekki í ljós fyrr en búið er að hlusta á lögin oft og fyrr en búið er að pæla mjög rækilega í textunum.

 


« Fyrri síða | Næsta síða »

Um bloggið

Ingólfur Sigurðsson

Höfundur

Ingólfur Sigurðsson
Ingólfur Sigurðsson

Færsluflokkar

Ágúst 2025
S M Þ M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Nýjustu myndir

  • 5
  • 4
  • 3
  • Image 004
  • Titilblað

Heimsóknir

Flettingar

  • Í dag (16.8.): 61
  • Sl. sólarhring: 88
  • Sl. viku: 711
  • Frá upphafi: 155234

Annað

  • Innlit í dag: 52
  • Innlit sl. viku: 549
  • Gestir í dag: 49
  • IP-tölur í dag: 49

Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar

Leita í fréttum mbl.is

Nýjustu myndböndin

Heilbrigðisráðherrann, helbrigðaráðherfan

Í hópnum finn ég hlýja barnatrú

Aldrei fellur auðmagnskerfið

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband