Fjölheimurinn, kvikmyndin um doktor Strange, Úkraínustríðið og fleira

Mannfræðingar sem rannsaka okkar mannkyn geta orðið hissa á því hverskonar geimverur hafa yfirtekið vestræna menningu og femíníska. Þessar geimverur eru svo hræddar að hræðsla þeirra virðist aukast eftir því sem völd þeirra aukast, og þó ætti það að vera á hinn veginn, að þegar mannkynin eru eins kúguð og undirokuð og nútíminn er til vitnis um sé óþarfi að hræðast þessar fáu mannverur sem eru eftir.

Þetta segir einnig að ekki er hægt að búast við miskunn í framlífinu í verri vítum. Eitt sinn var hægt að breyta stefnunni, en ekki eftir 1945, er nokkuð ljóst. Áherzlan á að fylla fólk af lygi og ranghugmyndum, blekkingum og röngum skoðunum er til komin vegna þess að þannig er hægt að fyrirbyggja að fólki fari á skárri staði eftir dauðann, heldur mun það festast endanlega í vítisviðjunum.

Stríðið í Úkraínu snýst einnig um að sannfæra sem flesta um ákveðin atriði, koma inn fleiri ranghugmyndum, festa lygar og blekkingar í sessi, og auka völd þeirra sem allrasízt ættu að hafa völd. Þetta snýst því um óréttlæti, ennþá frekara valdarán, mannréttindabrot, rangsnúning á öllu réttlæti og guðlegum sannleika, og umsnúning mannsálnanna yfir í eyðileggjandi vitleysu, sjálfseyðileggingarhvöt og annað slíkt.

Mennskar verur með hreinar sálir verða ekki sigraðar endilega, en drepnar þó að lokum, og réttindi eru tekin af mennsku fólki, og allskyns óréttlátar útskýringar gefnar, merki dýrsins er tákn um vald Satans.

Ég hef oft velt því fyrir mér hvort fólk jarðarinnar sé vont að eðlisfari eða hvort við erum fórnarlömb skrímsla. Svarið við þessari spurningu er ekki alveg augljóst. Það er mikið af góðu og vondu í fólki í bland, öllu fólki, hvort sem það er elskað eða hatað af fjöldanum eða elítunni. Fólk er nokkurnveginn eins upp til hópa, en aðstæðurnar skapa allskonar tilbrigði.

Það er langt síðan ég komst að þeirri niðurstöðu að við séum tröllabeita. Ég ætla ekki að útskýra það frekar. Vil aðeins minna á að ég sá nýlega myndina um doktor Strange, og hún fjallar um svipuð atriði.

Vil aðeins ítreka þetta orð, tröllabeita, að fólk íhugi hversu djúpt það er og hvað í því felst, og hvort einstaklingarnir geti losað sig af önglum eða ekki. Trúarbrögðin kenna ýmislegt í þá áttina, að verða ekki þrælar eða ambáttir eigin hvata eða umhverfis sem er farið veg allrar veraldar í helstefnu.

Öll trúarbrögð geta hjálpað. Það er samt til bóta að vera ekki of ginkeyptur fyrir smáatriðum og klisjukenndum formsatriðum í trúarbrögðunum sem oft hafa valdið stríðum.

Mistök Svía í að láta jafnaðarfasismann gleypa sig og fylla landið af flóttamönnum hafa skapað vont karma, ekki aðeins fyrir Svía heldur fyrir öll norðurlöndin og alla jörðina. Við erum öll tengd. Mistök einnar þjóðar eru mistök annarra þjóða einnig. Við erum á helstefnubrautinni, og hraðinn eykst til vítanna, verri víta.

Eitt sinn fæddist niður á jörðina Giordano Bruno. Hann var sannkallaður frelsari og lausnari. Hins vegar er það mögulegt að við fáum enga fleiri frelsara eða lausnara. Við erum með nokkra þannig meðal okkar nú þegar, en fæstir taka mark á þeim og þeir hafa ekki áhrif sem skyldi.

Í myndinni um doktor Strange kom fram ranglega að það hefði ekki afleiðingar að stjórna fjölheiminum með eigingjörnum hætti, eins og nornin gerði, glæpakvendið í myndinni. Þeir sem þekkja til fjölheimsins nokkuð betur og meira en kemur fram í myndinni vita að vonda nornin í myndinni hefði skapað sér andstæður þessara paradísa sem hún leitaðist eftir, sem barnlaus kona sem vildi taka yfir líf tvífara sinna og fjölfara, þeirra kvenna sem áttu synina tvo.

Auk þess sýna vísindi nútímans að það er ómögulegt að ferðast um fjölheiminn með núverandi tækni, hvað sem síðar verður.

Okkar mannkyn hefur fengið innsýn í ýmislegt. Þannig eru vísindin, partar af hinu og þessu en ekkert endanlegt eða nægilega gagnlegt. Raunveruleg beiting á möguleikunum til gagns hefur þó ekki birzt eða raungerzt. Aðrir eru því við stjórnvölinn og framtíðin ekki þannig að hægt sé að fyllast af bjartsýni.

Að lokum nokkuð sem hlýtur að vera öllum ljóst: Friðarstefna er eina vörnin gegn stríðum. Ekki að vera hluti af hernaðarbandalögum. Það er átakanlegt að Katrín forsætisráðherra skuli taka þátt í því sem henni áður var ógeðfellt, að reka erindi Nató. Vinstri grænir, ágætur flokkur að mörgu leyti, en það er sorglegt þegar forystufólk flokkanna neyðist til að tala þvert gegn vilja sínum og hegða sér þvert gegn vilja sínum, eða lætur valdagræðgina leiða sig í slíkt.

Auðvitað stækkar Sósíalistaflokkurinn í kjölfarið. Rótgrónir kommúnistar af gamla skólanum hljóta að leita þangað, þegar Vinstri grænir er orðinn auðvaldsflokkur og hervaldsflokkur.

Hvernig getur forystufólkið í Vinstri grænum útskýrt þetta að stjórnarsamstarfinu loknu? Að ómissandi fólk hafi verið svo ómissandi að það hafi þurft að breyta stefnu sinni til að halda völdum?

Flóknar niðurstöður kosninganna

Að 60% Reykvíkinga vilji Borgarlínuna samkvæmt kosningunum er rangt hjá Degi B. Eggertssyni að margvíslegu leyti, það var fróðlegt að hlusta á Eirík Bergmann og fleiri stjórnmálafræðinga fjalla um þetta í gær. Kosningaúrslitin eru semsagt misvísandi, eins og Eiríkur segir og fleiri stjórnmálafræðingar sem fjalla um þetta. Vilji kjósenda er margvíslegur.

Einnig ef maður kafar dýpra ofaní fullyrðingu Dags B. Eggertssonar um að 60% borgarbúa vilji hans stefnu, þéttingu byggðar og Borgarlínuna, þá koma skemmtilegar þversagnir í ljós sem gera þessa frægu setningu hans og fullyrðingu ósanna.

Hann byggir þetta á því hvernig Miðflokkurinn tapaði fylgi og Sjálfstæðisflokkurinn einnig, þeir flokkar sem mest töluðu gegn stefnu hans.

Eða hvað? Er þetta alveg þannig að fylgistap þessara flokka megi rekja til andstöðu þeirra gegn þéttingarstefnunni hans og hinna vinstriflokkanna og til Borgarlínuandstöðunnar?

Athugum það að andstaða Sjálfstæðisflokksins við Borgarlínuna er alls ekki eins mikil og hann gefur sér, miðað við þá fullyrðingu að hún valdi fylgistapi hjá Sjálfstæðisflokknum.

Það er ekki hægt að segja að Sjálfstæðisflokkurinn hafi sett andstöðu við Borgarlínuna eða þéttingu byggðar á oddinn í þessum kosningum, einfaldlega vegna þess að Hildur Björnsdóttir, sem var í framlínunni og borgarstjóraefni var og er hlynnt Borgarlínunni og þéttingu byggðar, á meðan Eyþór Arnalds, sem þar áður var borgarstjóraefni Sjálfstæðisflokksins var einarður andstæðingur Borgarlínunnar, eða frekar en Hildur Björnsdóttir.

Þannig að alveg eins væri hægt að setja dæmið þannig upp að Sjálfstæðisflokkurinn hafi tapað á að hafa Hildi Björnsdóttur í framlínunni og að hún hafi daðrað við Borgarlínuna og annað sem er aðalmálið hjá Degi og fylgisfólki hans, eða var á meðan hann var við völd, hvort sem þau eitthvað skipta um skoðun eftir þessar kosningar.

Sem sagt, þetta er óljóst, hver misvísandi skilaboð kosninganna eru. Bubbi Morthens hefur verið sakaður um að tala með rassinum, og mér skilst að sú slangursetning þýði að koma með alhæfingar sem eru bull, þykjast vita betur en þannig sé það ekki í raun. Mér virðist samflokksmaður hans, Dagur eitthvað hafa lært af honum í þessu efni.

Fleira mætti telja til. Samfylkingin tapaði fylgi og Vinstri grænir stækkuðu að minnsta kosti ekki. Eini flokkurinn sem var í samfloti eða samsæri með Degi voru Píratar, og fylgisaukningu þeirra má vafalaust útskýra á allt annan hátt en ást á Borgarlínunni, sem sagt þannig að þar komi til áhrif frá bankasölunni, en þeir þykja hvítir eins og mjöll og saklausir sem englar miðað við aðra flokka, hvort sem það er nú rétt eða ekki, og auknar vinsældir þeirra þessvegna smitast yfir á þessar kosningar má fullyrða með næstum 100% vissu.

Hvernig er hægt að segja að kjósendur séu að lýsa velþóknun á stefnu Dags þegar allt kemur til alls?

Að lokum kemur þó skýrasta vísbendingin um að fólk hafi kosið gegn Degi í slagorði Framsóknarflokksins fyrir þessar kosningar: "Er ekki kominn tími á breytingar í borginni?" eða "Tími til kominn að breyta Reykjavík".

Einar Þorsteinsson ítrekaði þennan boðskap í gær á sjónvarpsstöðvunum, en sagðist þó opinn bæði til vinstri og hægri, en þessi orð væru til marks um að Framsókn yrði að verða afl til breytinga, ekki til að viðhalda sömu stefnu og Dagur var með lengi, og hans meirihluti.

Ég er sammála Hannesi Hólmsteini prófessor, að þannig er rétt að túlka vilja kjósanda, á þann veg að breytingarnar felist í samvinnu Framsóknar og Sjálfstæðisflokksins, og Flokks fólksins, sem sagt, splunkunýr meirihluti, hægristjórn, alvöru breyting á þeirri stefnu sem verið hefur í Reykjavík nú um langt árabil.

Hættan er þó sú, eins og Hannes Hólmsteinn minntist á, að Einar Þorsteinsson láti freistast af borgarstjórastólnum í samræðum við Dag, og að láta hann stjórna sér í laumi, eins og Jón Gnarr gerði.

Hinsvegar ætti gæti það verið snjall leikur hjá Hildi Björnsdóttur að gera það sama, til að stefna Sjálfstæðisflokksins hafi meiri áhrif, í meirihluta frekar en minnihluta næstu fjögur árin, og að þá sé borgarstjórastóllinn ekki aðalmálið, heldur að mynda hægrimeirihluta með Framsókn.

Áhyggjur þarf að hafa af næsta suðurlandsjarðskjálfta

Á meðan yfirvöld byggja háhýsi eins og enginn sé morgundagurinn og á meðan byggt er nálægt sjávarmáli í Reykjavík er vitað að suðurlandsskjálfti getur komið sem yrði 7 eða allt að því, eða meira, sem heldur betur myndi valda skelfilegum skaða, jafnvel manntjóni.

Einnig er vitað að sjávarmál á eftir að hækka, ef að líkum lætur. Orð Kristínar á veðurstofunni eru viðvörun, ekki spurning um hvort heldur hvenær stór suðurlandsskjálfti skellur á.

Aldrei áður hefur byggð verið svona þétt í Reykjavík. Það getur haft skelfilegar afleiðingar, út frá mörgum þáttum, bæði vegna jarðskjálfta, eldgosa og einnig vegna farsótta, sem erfiðara er að hemja í slíku þéttbýli.

Sagan segir frá hriklalegum jarðskjálftum og eldgosum, og þetta getur haft meiri áhrif á þéttbýlið en hefur verið fram að þessu, því eins og jarðfræðingar og aðrir fræðimenn hafa verið að fjalla um að undanförnu eru miklar líkur á að við séum komin inní óróatímabil sem varir 100 ár eða lengur.

Almenningur sýnir hjarðhegðun eins og kindur eða annar búfénaður, ekki aðeins í búsetumálum heldur öllum málum. Fræðimenn eru flestir sama dýrategundin, og réttar ákvarðanir ekki endilega teknar og því síður er mark tekið á þeim sem bezt vita eða gefa raunverulegar aðvaranir sem mark er takandi á.

Það eru sennilega mestar líkur á að mannkynið ráði ekki við hamfarahlýnunina. Kínverjar, Indverjar, Afríkubúar og Suður Ameríkumenn ráða mestu um það, þessar gríðarlega fjölmennu þjóðir og heimshlutar, sem ráða mestu um þetta í krafti mannfjölda síns. Sem getur þýtt að þar sem byggt er næst sjávarmáli í Reykjavík og annarsstaðar á Íslandi muni verða óbyggilegt.

Samt þótt þetta sé vitað gera byggingaverkfræðingar ekki ráð fyrir þessu, og tala eins og allt þetta reddist, allavega er það þannig í Reykjavík, Harpan og þetta nýja og fína hverfi hátízkubúða, þetta er mjög nálægt höfninni og sjávarmálinu. Það hefur aldrei þótt skynsamlegt að gera ekki ráð fyrir verri sviðsmyndum.

Fólk hvatt til að festa lausamuni

Stórsigur Vina Kópavogs

Samkvæmt tölum sem varla breytast mikið eru Vinir Kópavogs sigurframboðið í Kópavogi, með 15-17% fylgi, eða þar um bil. Hefur fólk áttað sig á því hversu stórkostlegur kosningasigur þetta er? Þessi flokkur er grasrótarflokkur sem hefur ekki fjármagn á bakvið sig, flokkur sem var stofnaður mjög nýlega! Ég kaus ekki þennan flokk því ég bjóst aldrei við þessum stórsigri hans, hefði kannski kosið hann ef skoðanakannanir hefðu verið gerðar og sýnt þennan stuðning við hann. Ég taldi ranglega að þessi flokkur fengi 0-5% fylgi eins og mörg ný framboð sem byggja á hugsjónum en ekki erlendri spillingu og djöfuldómi elítustjórnmála og alþjóðaspillingu.

Nei, ég kaus Pírata í Kópavogi og veðjaði þar á réttan hest, því sá flokkur er á uppleið, Sigurbjörg Erla Egilsdóttir hefur staðið sig prýðilega fyrir þann flokk og verið sannfærandi og trúverðug.

Raunar var það þáttur á Útvarpi Sögu sem vakti fyrst áhuga minn á að kjósa Pírata, þar sem hún var í viðtali. Þar kom fram í máli hennar að hún efast um Borgarlínuna og einnig umdeildar risablokkir í Hamraborginni og annað slíkt.

Þar að auki sá ég hana á stofnfundi gegn framkvæmdum í Kópavogi, og tók ég eftir að þar voru ekki fulltrúar Sjálfstæðisflokksins eða Framsóknar, eins og þeir sýndu þessum mótmælum engan áhuga og teldu sig ekki þurfa að hlusta á gagnrýni eða mótmæli.

Vel má vera að reynsla Helgu Jónsdóttir sem er efst á lista flokksins hafi haft áhrif á gott fylgi, en þó tel ég málefnin hafa skilað mestu um að fólk kaus þennan flokk í stórum stíl, fólk er einfaldlega sammála málflutningnum, sem hefur þó ekki ratað í RÚV eða stærstu fjölmiðlana nema að mjög litlu leyti. Hér sannast enn að stórkostlegur sigur getur unnizt með svona grasrótarsamtökum. Þetta minnir á sigur Bezta flokksins fyrir rúmlega tíu árum, og sigur Jóns Gnarr, þegar hann varð borgarstjóri í Reykjavík.

Ég er mjög ánægður með sigur þessa flokks. Þarna er lýðræðið að verki, ekki stóra spillingin. Tap Sjálfstæðisflokksins í Kópavogi er sama marki brennt, það er tap Borgarlínunnar og stórkallalegra framkvæmda, án samráðs við íbúana.

Bæði Píratar og Vinir Kópavogs unnu sigur, Pírata kaus ég, en báðir þessir flokkar eru líklegir til að stöðva Borgarlínuútgjaldafylleríið.

Þetta ætti að segja Degi B. Eggertssyni eitthvað og þeim sem vilja rangtúlka kosninganiðurstöður sem sigur Borgarlínunnar og þéttingar byggðar.

Orð Dags B. Eggertssonar um að "60% vilji borgarlínu" samkvæmt kosninganiðurstöðum byggist á þeirri hæpnu túlkun að allur Framsóknarflokkurinn vilji Borgarlínuna og þéttingu byggðar. Þannig er þetta ekki.

Framsóknarflokkurinn er sammála síðasta ræðumanni og sterkasta valdinu. Þeir tóku undir með borgarlínuhugmyndunum þegar þeim fannst þær vera staðfestar og ákveðnar, ekki sízt af Sigurði Inga, voldugum formanni Framsóknar á landsvísu.

Nú er þetta mjög svo breytt, og efasemdir vakna um að landsmenn vilji þéttingu byggðar eða Borgarlínuna. Dagur B. Eggertsson reynir að sannfæra fólk um annað, en áköfustu trúmennirnir eru oft þeir sem mest efast, og reyna að sannfæra sig og aðra með sterkum orðum og fullyrðingum, til að breiða yfir efann.

Úrslit kosninganna eru ekki eins og Dagur B. Eggertsson túlkar þau. Samfylkingin, aðalflokkurinn á bakvið Borgarlínuna og þéttingu byggðar tapar umtalsvert í þessum kosningum. Það tap Samfylkingarinnar er erfitt að túlka öðruvísi en tap Borgarlínunnar og þéttingu byggðar.

Ennfremur, borgarbúar vilja breytingar eins og Framsókn boðar, að Dagur B. Eggertsson haldi ekki áfram sem borgarstjóri, heldur að einhver annar verði borgarstjóri í Reykjavík, Hildur eða Einar. Það má lesa út úr niðurstöðum kosninganna.

Afhroð Miðflokksins

Tölur þessara kosninga staðfesta það að Miðflokkurinn ætlar ekki að vinna sig uppúr mikilli lægð. Ég er með ákveðna skýringu á lélegu fylgi Miðflokksins, nánast útþurrkun hans á landsvísu. Miðflokkurinn fór nefnilega að tapa fylgi einmitt þegar hann reyndi að þurrka af sér rasistastimpilinn fyrir nokkrum árum með því að setja á listana fólk af erlendum uppruna, þvert á ímynd flokksins, en ímynd flokksins eftir Klaustursbarsmálið sérstaklega var að Miðflokkurinn væri hinn rétti flokkur fyrir rasista og karlrembusvín landsins. Slíkir kjósendur hafa verið kallaðir af sumum "gruggugt fylgi", og flokkar sem eru með slíkan málflutning að "fiska í gruggugu vatni", en það sama gerði Trump með frábærum árangri reyndar í Bandaríkjunum. Á þeim tíma hækkaði Miðflokkurinn í fylgi, eftir Klaustursbarsmálið, á sama tíma og vandlætingarfólkið í fjölmiðlum skammaði þá mest og hneykslaðist á þeim.

Einn flötur á þessu er einnig tveir foringjar hinna stóru og traustu flokka, annarsvegar Bjarni formaður Sjálfstæðisflokksins og hinsvegar Sigurður Ingi formaður Framsóknar.

Kapítalisminn sem Bjarni gerist sekur um minnkar flokkinn hans mikið í þessum kosningum en kynþáttahyggjan sem Sigurður Ingi lætur sér um munn fara óvart eða viljandi gefur Framsókn kosningasigur, eða kannski.

Allavega, þetta er einn flötur eða skýring á því af hverju fylgi fer frá Sjálfstæðisflokknum yfir á Framsókn.

Miðflokkurinn ætti að gefa sig aftur út fyrir að vera skúrkaflokkurinn. Kannski það sé hans rétta staða, það sem gefur flokknum sérstöðuna og fylgið.

Það er þjóðernissveifla í Evrópudraumsýninni, (Júróvisjón), sem er gott

Vision getur þýtt margt, sjón, sýn, glöggskyggni, draumsýn, vitrun, eða uppljómun. Eurovision þýðir draumurinn um sameinaða og syngjandi, friðelskandi Evrópu, og Úkraína hlýtur að sigra keppnina núna, til að boðskapur hugmyndafræðinnar að baki komi í ljós, hvort sem þeir eru með bezta framlagið eða ekki.

Evrópudraumsýn er þessvegna hin rétta þýðing á Eurovision, eini gallinn er að orðið er langt og óþjált, en gott að nota það með.

Haft er eftir þessum sérfræðingi keppninnar, henni Kristínu H. Kristjánsdóttur að sumt hafi komið henni á óvart, eins og að Ísland komst áfram og Litháen, ekki Danmörk.

Loksins komum við Íslendingar með lag á íslenzku og því gengur vel, Litháen komst einnig áfram og fáir skilja þeirra mál, en svona atriði hljóma mun meira sannfærandi og eru meira heillandi en þegar sungið er á ensku. Því segi ég þetta: Það er þjóðernissveifla í Evrópudraumsýnarkeppninni í ár, og það er gott.

En talandi um góða íslenzku og framlag okkar Íslendinga, þá er ég ekki alveg viss um að það sé góð íslenzka að hafa fyrir börnunum sem kemur fram í viðlaginu:"Í dimmum vetri".

Að vetrarlagi er bezta íslenzkan eða um dimman vetur, hvorki á vetri né í vetri.

Að vísu segir málhefðin að við notum orðtiltækið "í vetur" eða "í sumar", en þá er undanskilinn ákveðinn greinir. "Í dimmum vetri", þar er óákveðinn greinir sem ekki kemur fram, og þá segir málhefðin að "um vetur" sé meira við hæfi.

En að því undanskildu er maður stoltur af því að heyra íslenzkuna sungna í Evrópudraumsýnarkeppninni fyrir framan allar þessar þjóðir, og þetta er hin bezta skemmtun.

„Aldrei verið eins glöð“

Hvaða flokk á maður að kjósa?

Sjálfstæðisflokkurinn er í greinilegri niðursveiflu á landsvísu. Kannski verða þó kosningarnar skárri fyrir flokkinn en kannanir, en mjög hæpið er að árangurinn verði góður, miðað við þau glæsilegu ár þegar þetta var aðalflokkurinn næstum allsstaðar, sá sem völdin hafði, völd sem ekki urðu sigruð eða hunzuð.

Ég veit að ég hef ekki skrifað þannig að undanförnu að mér finnist Píratar eða aðrir vinstriflokkar traustsverðir að stjórna landinu eða sveitafélögum, en Pírata og Miðflokkinn finnst mér vel koma til greina að kjósa á laugardaginn.

Það er ekki kapítalisminn sem heillar mig við Sjálfstæðisflokkinn, heldur að þjóðhollari og þjóðerniskenndari hefur sá flokkur verið en vinstriflokkar og jafnaðarflokkar. Nú þegar þeir hafa sveigt sig enn meira til vinstri en áður í þessari margumræddu ríkisstjórn og umdeildu finnst mér margt vanta uppá kosningasjarmann þeirra.

Bankasölumálið kom mér ekki á óvart, og það hefur ekki áhrif á kosningahegðun mína. Ég tel mig þekkja mannlegt eðli nógu vel til að slíkt komi mér ekki á óvart. Öllu heldur mætti segja að mér fannst þetta klaufaskapur og óvandvirkni af Bjarna og öðrum sem stóðu fyrir þessu. Það hefði þá átt að kynna þetta fyrst fyrir þjóðinni frekar en að útvalning gæðinga skyldi fara fram með svo áberandi hætti.

Pírata vil ég kjósa vegna þess að ég tel að breytingarnar sem þeir eru að koma með inní stjórnmálin séu óhjákvæmilegar.

Það er ekki lengur nýjasta nýtt að raða konum uppá lista og jafna kynjahlutföllin eins og var fyrir 20 árum. Áslaug Arna er talin hafa sama hrokayfirbragð og annað valdafólk, hef ég heyrt vinstrimenn ræða um, þannig að það sem Píratar eru að gagnrýna er miklu stærra mál en eitthvað meint kynjaójafnvægi inná listum hægrimanna.

Nei, breytingarnar sem Píratar koma með eru miklu róttækari en þetta. Margt af því er alþjóðlegt og verður ekki umflúið, og margt af því er nokkuð sem ég er sammála og sem mér lízt vel á. Hreinskilni og stjórnsýsla fyrir opnum tjöldum, það er nokkuð sem ég er ánægður með og get vel kosið slíkt fólk.

Miðflokkurinn held ég að eigi miklu meira inni en fólk gerir sér grein fyrir. Hann er ekki í tízku um þessar mundir og enginn veit hvers vegna, en það hefur margsýnt sig að þar er duglegt og skynsamt fólk sem hlustar ekki á bullið í hinum, þegar allir eru sammála um einhverja vitleysu.

Aðrir flokkar eru eiginlega hallærislegir. Þeir eiga sér mislanga svikasögu, bæði með og án Sjálfstæðisflokksins.

Frelsisflokkurinn eða Íslenzka þjóðfylkingin bjóða sennilega ekki fram, en þar eru einnig fýsilegir kostir fyrir óákveðið fólk.

Sennilegar orðsifjar til grundvallar fornyrðinu "skrælingi".

Á landnámsöld voru ekki skrifaðar orðabækur, þaðan af síður orðsifjabækur.  Sennilega hafa rúnir þá verið ristar, og jafnvel skrifað á bókfell, börk eða skinnræmur.

Helstefnan hefur verið svo lengi ríkjandi á okkar jörð að það er vel þess virði að leita til baka, til fortíðarinnar, og finna þar dýrðarmola sem hafa glatazt, á öllum sviðum mannlegs lífs.

Orðsifjabók Ásgeirs Blöndal var brautryðjendaverk. Eins góð og hún er verður hún að teljast takmörkuð. Sumar skýringar eru trúanlegar og vandaðar, geta talizt enn í gildi, aðrar eins og skarpskyggni hafi hann skort, tíma eða nennu.

Ásgeir Blöndal taldi orðið skrælingi dregið af skrá, eða þurrt og skorpið skinn, merkingu orðsins skrælingi taldi hann vera:"Magur, þurr, vesæll, horaður, skorpinn, heilsulítill maður".

Á vísindavefnum eru skýringar sem eru trúlegri á þessu orði og orðsifjunum sem liggja því til grundvallar. Þar skrifar Guðrún Kvaran að skyldleiki geti verið milli orðanna skríll og skrælingi þar sem til eru svipuð lýsingarorð, skrælþurr og skrílþurr, notuð um hey mestmegnis.

Skorturinn á heimildum veldur því að orðin vantar sem liggja til grundvallar, þau voru annaðhvort ekki skrifuð niður, eða skinnhandritin voru étin, brennd, eða morknuðu eða eyddust öðruvísi.

En hér erum við greinilega á réttum slóðum og Guðrún Kvaran kemur með trúanlegri skýringar en Ásgeir Blöndal. Ég á mjög erfitt með að trúa því að Íslendingarnir sem nefndu hina framandi indíána Ameríku og inúíta Grænlands hafi talið þá veiklulega og horaða, úr því að þeir ógnuðu víkingunum svo mjög að þeim fannst Ameríka ekki fýsilegur kostur eða friðvænlegur til að búa á. Því verður að hafna tillögu Ásgeirs Blöndal í orðsifjabók hans að orðið skrælingi sé einungis dregið af orðinu skrá, þótt hann að vísu slái þann varnagla í skýringum sínum að önnur orð komi til greina sem áhrifavaldar. Sennilegra er að dökk húð þeirra, skinnklæði og stríðsóp þeirra hafi verið hluti af merkingu orðins skrælingi.

Við verðum fyrst að athuga hvernig fyrstu áhrifin voru af því að hitta þessa menn. Lýsingar á hegðun og útliti eru sennilegasta merkingin á orðinu.

Þýzkan er mjög til hjálpar. Orðið "Schral" merkir á þýzku sjómannamáli "andstæður", og sögnin "schralen" að gerast andstæður. Þessi orð geta átt sér 1000 ára rætur, eða meira, hvort sem þau litu nákvæmlega þannig út þá eða ekki. Skralingi á íslenzku gæti því hafa verið til árið 1000 og merkt andstæðingur, jafnvel þótt orðið sé ekki í miðaldahandritum, enda voru ekki öll orð skráð sem voru þekkt, og mörg hafa glatazt.

Ég tek ekki mark á þeim skýringum að orðið skral sem til er í norsku, dönsku og sænsku og merkir aumingjalegur eða við slæma heilsu hafi ekki borizt þangað fyrr en á 17. öld úr lágþýzku og sé óþekkt í miðaldamáli. Víkingar sigldu útum allt, og aðeins hluti af þeirra orðaforða varðveittist. Sama orðið getur hafa borizt margsinnis til Norðurlanda, og ekki alltaf í sömu mynd. Auk þess tel ég þessa merkingu alranga, þótt skyldleiki orðanna sé fyrir hendi. Merkingarmunur hefur orðið.

Hugsanlega urðu til orð í Vínlandsferðunum og Grænlandsferðunum sem voru svipuð en höfðu ólíkar merkingar. Þegar sögurnar voru skrifaðar niður kann þá að hafa orðið samræming, og aðeins eitt orð lifað af mörgum sem urðu til.

Skræklingur er hugsanlegt orð sem hefur fallið niður en orðið til haft áhrif á myndun orðsins skrælingi, menn sem skrækja og hafa hátt, en stríðsöskur herskárra manna eru vel þekkt. Það orð passar við boðskapinn, um að þessir skrælingjar hafi ekki verið árennilegir, og sízt veiklulegir eða horaðir, eins og ranglega er haldið fram.

Sögnin schrei er til á þýzku og merkir óp. Fjölmargar skyldar sagnir og orð eru til í mörgum málum svipaðrar merkingar.

Áhrif frá svipuðum eða nákvæmlega þeim orðum hygg ég að liggi til grundvallar þessum orðsifjum að hluta til.

Latverskan geymir mjög fornar og merkilegar orðsifjar sem hvergi annarsstaðar finnast. Þar er orðið skriet, sem þýðir að hlaupa. Skrieties þýðir að elta hver annan, eða að fara í kapphlaup. Þar er einnig orðið skrajzs, horaður, vesællegur, sem hefur verið notað til að rökstyðja kenninguna um að orðið merki eitthvað slíkt, orðið skrælingi.

Í enn eldri myndum er líklegt að svipaðar sagnir hafi haft ge- forskeyti eða be- forskeyti eða önnur forskeyti.

Svo er það annað í þessu. Nútímaíslenzkan geymir merkinguna að flysja, til dæmis kartöflur, og þá er notað orðið að skræla. Ásgeir Blöndal telur þetta orð tökuorð úr dönsku, skrælle.

Nú er þetta ekki endilega svona einfalt. Stundum voru hausar þurrkaðir og húð fórnarlamba skræld af, sem hluti af stríðsvenjum sumra þjóðflokka. Hefur nýja orðið því verið myndað vegna hugrenningatengsla við orðið skrælingi, eða var orðið skrælingi myndað fyrir 1000 árum með einhverja grunnmerkingu sem hafði slíkan verknað í sér fólginn, grimmilegan? Það er ekki útilokað. Það að túlka merkingu fornra orða getur verið margslungið. Það sem menn töldu eitt sinn frummerkingu er ekki endilega fullkomlega rétt, merkinguna er hægt að uppfæra með auknum skilningi og rannsóknum síðar.

Ef upphafleg mynd orðsins skrælingi var skrekklingur eða skræklingur, þá kann orðið skrekkur að vera grunnmerking, að vekja ótta, sbr, schreck á þýzku.

Eftir sem áður er þetta óþekkt. Sú flóra af orðum sem var til á stóru málsvæði er ekki lengur til, langfæst af því var skrifað niður, rist á rúnakefli eða hefur varðveizt til okkar daga.

Orðið skrá getur ekki hafa verið eina orðið sem notað var þegar þetta orð var myndað, það er nokkuð ljóst. Hitt er ekki fullvíst, hver merkingin var upphaflega, eða hverju það átti að lýsa. En hlaupandi menn, það er mjög sennilegt, finnst mér, frekar en horaðir, veiklulegir og uppþornaðir menn, eins og Ásgeir Blöndal gerði ráð fyrir í sínu riti, sem er vissulega grundvallarrit.

Áframhald á því sama eftir kosningarnar?

Ég átti erindi niður á Skólavörðustíg fyrir helgina. Það kom mér skemmtilega á óvart að Reykjavík Dags B. Eggertssonar var orðin miklu skárri en þegar allt var sundurgrafið og erfitt að komast leiðar sinnar. Að vissu leyti er maður sammála Degi að Reykjavík er orðin heimsborg fyrir túrista. Það hefur kostað sitt, og gefur eitthvað til baka.

Engu að síður, djammið var miklu fjörlegra í Reykjavík um 1994, og ég tek ekki undir það að það hafi verið slæmt ástand þegar unglingar voru að skemmta sér alla nóttina. Ég man eftir þeim tímum og þeir voru skemmtilegir.

Ég kann nokkuð vel að meta þessa menningarlegu heimsborg sem Reykjavík er orðin, (að nokkru leyti), en ég man hvað glataðist, það var miklu persónulegri og þorpslegri borg. Það er einnig spurning hvort það sé ekki nokkuð mikið að enska sé aðalmálið þarna næstum allsstaðar. Eigendur og afgreiðslufólk útlent sem talar ekki íslenzku. Það væri ekki verra að afgreiðslufólkið lærði íslenzku líka. Nokkuð sérstakt, svo ekki sé meira sagt. Ekki furða að Magnús sem hér hefur margt snjallt bloggað spurði nýlega hvort Reykjavík ætlaði að sækja um aðild að ESB.

Svo er það framtíðin, er þetta sjálfbær stefna hjá Degi? Margir efast um það, og enn vil ég minna á Vigdísi Hauksdóttur, hún hefði átt að verða borgarstjóri fyrir löngu.

Sólartorg í miðbænum senn tilbúið

ESB-aðdáendur berjast gegn rússneskri menningu en síður gegn islamskri, eða hvað?

Sjónvarpsstöðin Hringbraut hefur verið í stöðugu gæðafalli síðan Sigmundur Ernir varð fréttastjóri á Fréttablaðinu og fréttamiðlarnir tveir fóru í samstarf - gerðu með sér samsæri. Eitt sinn komu fréttamenn Hringbrautar með hvassar og áhugaverðar spurningar í viðtölum, nokkuð sem minnti á RÚV þegar það byrjaði, þegar hún var gæðastöð. En hvernig er ástandið núna?

Sömu efnistök og annarsstaðar á flestum elítufjölmiðlum, sama flatneskjan, allt jafn leiðinlegt og dautt.

Í vikunni ræddu saman tveir ESB-aðdáendur á Hringbraut, Sigmundur Ernir og Þorsteinn Pálsson, sem kominn er í Viðreisn. Voru þeir mjög sammála um Úkraínustríðið og að þjóðin yrði að fara í ESB, vegna þess að krónan væri aðalástæðan, eða ein helzta ástæðan fyrir verðbólgunni.

Þorsteinn Pálsson kom með ummæli eitthvað á þann veg að menningarstríð geisaði á milli Vesturlanda og Rússlands, og það væri ein aðalástæðan fyrir því að Úkraína ætti að vinna. Hann orðaði þetta ekki nákvæmlega svona, en innihaldið var þannig. Vinstrimenn þola ekki rússneskra menningu og sýna henni ekki umburðarlyndi, en vilja breyta skólunum og orðræðu Vesturlandabúa fyrir umburðarlyndi gagnvart islam.

Þarna er þessi þversögn sem varð til þess að ég vildi skrifa þessa grein. Að vísu er það rétt að ekki er gerð árás á land frá landi islamstrúarmanna einmitt núna, og sá er munurinn, en engu að síður geisar menningarstríð á milli islams og kristninnar. Ég veit að sumir íslenzkufræðingar gagnrýna þetta orðalag og segja að menningar geti ekki barizt, en þetta er líkingamál sem skilst, og þetta er sá raunveruleiki sem fólk lifir við. Auðvitað eru það áhangendur menninganna sem berjast en ekki menningarnar sjálfar, en þessir frasar hafa oft verið notaðir og þetta er því viðurkennt líkingamál, með kurteislegum hætti er þetta þannig orðað.

Þeir sem gagnrýna þetta líkingamál og svona málfar eru bara að drepa umræðunni á dreif og kæfa niður gagnrýnina frá þeim sem vilja minnka áhrif frá islamskri menningu.