Ógleymanleg íslenzk jólalög, menningarverðmæti.

Þegar ég ólst upp á Álfhólsvegi 145 hjá mömmu og stjúppabba frá 5-10 aldurs var plötuspilarinn á heimilinu í miklu uppáhaldi hjá mér. Plötuspilarar og græjur voru mikil galdratæki í mínum augum á þeim árum enda hafði ég alltaf mikinn áhuga á tónlist.

 

Vissulega var til sjónvarp og útvarp á heimilinu, en ég hafði unun af tónlist. Mamma hafði unnið í hljómplötuverzlun Sigríðar Helgardóttir í Vesturveri (Neðsta hæð Moggahallarinnar í Aðalstræti) þegar ég var 3 ára og keypt helling af hljómplötum, og svo auðvitað áður og eftir það líka.

 

Það var ákveðin rútína hvaða jólaplötur voru spilaðar og í hvaða röð. Gáttaþefsplöturnar hans Ómars Ragnarssonar voru fyrir okkur krakkana ásamt Halla og Ladda þar sem þeir gera grín að ýmsum jólalögum og Glámur og Skrámur eru í aðalhlutverki. Þessar plötur voru gjarnan spilaðar talsvert fyrir jólin. Svo þegar aðfangadagur kom voru spilaðir sálmar, jólaplatan með Ellý og Vilhjálmi og jólaplata Silfurkórsins ásamt erlendum plötum. Svo var auðvitað útvarpið alltaf í gang með jólalögunum þar.

 

Ég man ekki eftir að hafa farið á jólaskemmtun þar sem Ómar var í hlutverki jólasveinsins Gáttaþefs, og kannski hefur hann verið hættur því á þeim tíma, tíu árum eftir útkomu platnanna eða svo, en ég man eftir Ragnari Bjarnasyni á Hótel Sögu og einhverjum barnaskemmtunum þar sem ég var á.

 

Mamma átti engar plötur með Bob Dylani eða Megasi á mínu æskuheimili, og sennilega hafa þeir alltaf verið utangarðsmenn á mörgum heimilum, annaðhvort í uppáhaldi miklu uppáhaldi eða alls ekki.

 

Það var ekki fyrr en með pönkbylgjunni sem ég kynntist þeirra tónlist. Það hefur verið 1980 eða 1981, þá var einn strákur í bekknum mínum með nýútkomna hljómplötu, "Geislavirkir" með Utangarðsmönnum, og var hún látin ganga milli krakkanna eins og einhver dýrgripur eða furðuverk, því eldri bróðir hans hélt mikið upp á þessa hljómsveit og var pönkari. Ég vissi ekki hvað pönkarar voru þá, en seinna komst ég að því að þeir væru þessir unglingar sem maður var hálfsmeykur við á Hlemmi, í hergráum jökkum með stríðsklippingu og nælur hér og þar.

 

Umsjónarkennarinn okkar í íslenzku, hann Skafti Þ. Halldórsson sagði þessa setningu sem vakti áhuga minn á Megasi og Bob Dylan. Hann sagði að ef við hefðum áhuga á Bubba Morthens ættum við að hlusta á Megas, sem hefði kennt honum allt, og ef við hefðum áhuga á Megasi ættum við að hlusta á Bob Dylan, sem hefði kennt honum allt.

 

Það var mikil opinberun að kynnast kommúnisma og umhverfisvernd á þessum árum, og mótmælasöngvum þessara meistara. Á mínu íhaldsheimili var svona tónlist ekki vel séð, sem gerði hana enn meira spennandi fyrir mig.

 

Þannig að tveir bloggarar hérna voru í miklu uppáhaldi hjá mér í æsku, Ómar Ragnarsson og Jens Guð(mundsson), því Poppbókin eftir hann sem kom út 1983 var mér ákveðin biblía í að kynnast betur íslenzkri tónlist. Þá var ég líka farinn að semja sjálfur.

 

Ég var því mikið jólabarn eins og margir. Svo á ákveðnum tímapunkti fékk ég ógeð á þessu jólastandi, fannst þetta orðið endurtekning á því sama, einhver rútína sem verið væri að þröngva uppá mann. Þá var ég líka kominn á þá skoðun að maður ætti ekki að vera einsog vél sem ýtt væri á takka, að sýna ákveðnar tilfinningar við ákveðin skilyrði.

 

Samt kemst ég oft í jólaskap enn yfir jólalögunum, til dæmis. Þau vekja upp hlýjar og góðar minningar. Jólalögin hans Ómars Ragnarssonar vöktu samt sum dálítinn óhug hjá mér þegar ég var barn, sérstaklega kvæðin eftir Þorstein Ö. Stephensen. Það var kannski vegna þess að fullorðna fólkið sagði oft ýktar sögur til að skelfa okkur krakkana um tröllin í fjöllunum. Þessar einföldu sögur sem Ómar söng um á Gáttaþefsplötunum vöktu upp spurningar í barnssálinni hjá manni. Maður vildi vita meira um þessa skrýtnu karaktera sem voru jólasveinarnir.

 

Jólasyrpan með Glámi og Skrámi var samt í enn meira uppáhaldi hjá mér þegar ég var 9 ára eða svo, örfáum árum seinna. Það var vegna þess að þá var ég farinn að verða fyrir áhrifum frá jafnöldrum mínum í einhverskonar uppreisnarhug, og Jólasyrpan með Glámi og Skrámi er í aðra röndina uppskrúfað háð gagnvart allri jólamenningunni, og það fannst 9 ára krakkanum svo töff í þá daga. Enda voru Halli og Laddi, Elvis Presley og Bítlarnir í mestu uppáhaldi hjá mér áður en Bob Dylan og Megas tóku þann sess.

 

Það eru nokkrir textahöfundar á Íslandi sem ættu að gefa út textana sína í bókum, og fara að dæmi Megasar. Það eru höfundar sem ættu að fá verðskuldaða athygli sem fullkomnir rithöfundar, fyrir framlag sitt til íslenzkrar textagerðar.

 

Munum eftir því sem einhver gagnrýnandi sagði um Bubba og Megas fyrir nokkrum árum, að þeir eins og aðrir textahöfundar væru hin nýju þjóðskáld nútímans, vegna vinsælda söngtextanna. Margt til í þeirri fullyrðingu.

 

Þessa textahöfunda vil ég fá bækur eftir og allt textasafnið þeirra á bókum: Bubba Morthens, Kristján frá Djúpalæk, Jón Sigurðsson (bankamann), Þorsteinn Eggertsson, Ómar Ragnarsson, Iðunni Steinsdóttur, Jónas Friðrik. Þetta er reyndar ekki tæmandi listi, en allt þetta fólk hefur lagt drjúgan skerf til menningarinnar okkar á Íslandi, og gott væri að hafa þetta allt á prenti svo fólk sé ekki að syngja þessa texta vitlaust.