Er nokkuð að marka Kára Stefánsson?

Tekið var stutt viðtal við Amgen-Kára í kvöldfréttum RÚV til að reyna að þagga niður í öllum sem gagnrýna bólusetningarherferðina miklu. Fullyrðingar hans vega ekki eins þungt og oft áður, þegar hann hefur farið með sömu orðin... "Ég er alveg sannfærður um að þetta var ekki gert viljandi" (að búa til Covid-19), "bara fyrir slysni að vísindamenn sem voru að vinna með þetta í Wuhan í Kína smituðust 2019..." (Þessar tilvitnanir eru ekki alveg orðréttar en innihaldslega nokkurn veginn það sem hann sagði).

Hann er að verja eigin yfirmenn, sem búa til þessi bóluefni. Hver talar ekki þannig til að styðja sína vinnuveitendur? Er þessi sannfæring kannski keypt?

Þegar hann segir að engu máli skipti hvernig veiran varð til er það í hæsta máta grunsamlegt. Það er svona svipað eins og að segja að engu máli skipti að vita hvort gasklefarnir í Þriðja Ríkinu hafi verið notaðir til viljandi fjöldamorða eða hvort þetta hafi bara gerzt með einhverjum dularfullum hætti sem ómögulegt sé að útskýra, og að ekki skipti einu sinni neinu máli að vita það eða að reyna að komast að sannleikanum um það.

Reyndar eru þessi orð ekki ný, þessi setning um að engu máli skipti hvernig veiran varð til. Í fyrra var frétt um það í DV að kannski hefði veiran verið búin til í Wuhan í Kína og sleppt út. Þá var það einhver vinstrisinnaður athugasemdakerfavirkur sem skrifaði að það væri aukaatriði.

Þá var það einn hægrisinnaður sem benti á að Angela Merkel hefði einmitt verið á fundi þarna nálægt Wuhan með einhverjum ráðamönnum rétt áður en að veiran brauzt út, og þessi athugasemdavirki skrifaði eitthvað á þá leið að kannski bæru Demókratar sökina og jafnaðarmenn í Evrópu, samsæri af því taginu. Það finnst mér alls ekki ólíklegt. Það er alveg rökrétt, til að koma Donald Trump frá, forsetanum sem skipti máli.

Bent hefur verið á samstarfslönd Kínverjanna í Wuhan, Ítalía er með útibú hjá sér með svona tilraunastofum í veirurannsóknum einmitt þar sem plágan byrjaði þar, minnir mig að þarna hafi komið fram.

Ekki í fyrsta skipti í sögunni sem mannfjöldinn er notaður í tilraunaskyni.

Vissulega er fólk kúgað, en varla verður hægt að sópa þessu undir teppið. Það er kominn tími til að jafnaðarfasisminn fari sömu leið og þjóðernisfasisminn á öskuhauga sögunnar.

Er þetta leyndardómurinn á bak við kjör Joe Bidens? Kostaði allar þessar gífurlegu fórnir að gera hann að næsta forseta Bandaríkjanna og var það þess virði?

Áróðursstríðið gegn Rússum heldur áfram, en það er hægt að deila um hvort meiri spilling er í Rússlandi eða í Evrópu eða í öðrum svonefndum lýðræðisríkjum þar sem jafnaðarfasisminn og alþjóðahyggjufasisminn eru allsráðandi.

Eðli kirkjunnar (ljóð)

Ort í tilefni þjóðfélagsbreytinga stöðugra fyrir nokkrum árum.

 

Lausbeizluð þráin

út um víðan völl.

 

Börnin frekjast í vinstrinu

þegar mikið vill meira

og aðeins það ranga er fengið.

 

Lausbeizluð von.

Frekjan eykst

eftir því sem sigrunum fjölgar.

Betra er að kveðja feðraveldið

en að ætla sér að umsnúa

innsta eðli þess.

 

Hver móðgast

og sýnir sanna trú?

 

Mannréttindanornin

hyrnd að venju,

kvennakirkjan í dýrsins klæðum.

Eðli kirkjunnar óbreytt enn.

Guð er alltaf sá sami.

 

23. júní 2013.

Blásið af vindinum burt eftir Bob Dylan, túlkun á þriðja erindinu.

Þetta er án efa vinsælasta lag Dylans. Hann samdi það á kaffihúsi tvítugur en það skeið í lífi hans er af mörgum eða jafnvel flestum talið hans merkilegasta á ferli hans. Eins og hjá mörgum öðrum skáldum byggir hann á efni eldri kvæða og sönglaga.

 

Svona er þýðingin:

 

"Hversu mörgum sinnum verður einn maður að líta upp áður en hann getur séð himininn? Já og hversu mörg eyru verður einn maður að hafa áður en hann heyrir fólksins grát? Já og hversu margir þurfa að deyja áður en hann áttar sig á því að of margir hafa nú þegar látizt? Svarinu vinur minn er blásið af vindinum burt. Svarinu er blásið af vindinum burt".

 

Öll þessi erindi eru almenningi vel kunn. Þó er alltaf ágætt að fara yfir líkingamálið og rifja upp hvernig það virkar og hver merkingin gæti verið, fyrir utan það augljósa.

 

Þegar ég samdi árið 1996 lögin "Hvenær ætlar maðurinn að skilja?" og "Hvenær ætlar maðurinn að sjá?" sem birtust á mínum öðrum hljómdiski, "Hið mikla samband" árið 1999 þá notaði ég þessar línur úr Blowing In The Wind sem innblástur, eins og margir hafa gert.

 

Langflestir túlka þetta á einhvern trúarlegan hátt, það er að segja að himininn sé líking fyrir guð, skaparann. "Hvenær tekur maðurinn eftir guði og hvenær viðurkennir trúlaus nútíminn að guð sé til?" væri hægt að umorða fyrstu setningar erindisins.

 

Ég sem Nýalssinni túlka þetta á minn stjörnulíffræðilega hátt: "Hvenær ætlar mannkynið að viðurkenna að það er líf á öðrum hnöttum og að við erum ekki ein í heiminum og hið mikla samband, sem dr. Helgi Pjeturss lýsti í sínum ritum?"

 

Þar sem Dylan óskaði þess að trúarbrögðin sem slík liðu undir lok í erindinu á undan (fjallið sem hann vill að veðrist til sjávar er tákn um báknið, skipulögð trúarbrögð og spillingu mannanna, einkarétt á hinu guðdómlega, osfv) er hægt að skoða þetta í réttu samhengi við þetta líkingamál.

 

Hann trúir sem sagt á einhvern æðri mátt en hafnar viðurkenndum og opinberum trúarbrögðum í þessu ljóði, eða þannig er vel hægt að túlka það, og liggur beinast við.

 

Svo má segja að þetta sé gagnrýni á eigingirnina og sjálfhverfuna, að fólk sé alltaf að hugsa um léttvæg málefni og taki ekki eftir því sem er alheimslegt og skiptir meira máli, algild sannindi, kærleikur, osfv.

 

Næstu línur eru gríðarlega auðskiljanlegar og hafa verið notaðar í mannréttindabaráttu allar götur síðan lagið kom út, "að heyra grátinn í fólkinu", að taka eftir öllum sem þjást, eða sem flestum sem þjást og lina þjáningar sem flestra, hvar sem er á hnettinum. Þannig orti Dylan beint inní sinn samtíma, þetta voru heit mál í mörgum baráttughópum en þetta hafði allsekki náð eins mikilli útbreiðslu og síðar varð, þessi hugmyndafræði. Þetta var jaðarhugmyndafræði, en hann setti hana meira á oddinn með því að orða þetta á skýran hátt en þó með ljómáli, ungur gyðingadrengur sem var að slá í gegn og var kominn með viðurkenningu meðal þjóðlagatónlistarmanna í Ameríku, margra þeirra helztu, eins og Peter Seeger og Woody Guthrie. Með því að koma sér í mjúkinn hjá vinstrielítunni fékk hann mikinn gæðastimpil.

 

Síðan kemur enn ein auðskiljanleg lína, þegar hann spyr hlustandann hvenær nógu margir hafa dáið. Þar er að vísu ekki tekið fram að þau dauðsföll verði í stríðum, en í samhenginu er þetta túlkað þannig. Auðvitað ræður maðurinn ekki yfir dauðanum, og því eru þetta óljósar línur. Dylan getur ekki ætlazt til þess að hlustandinn svari þessu, en þetta talar beint til tilfinningalífsins, ekki skynseminnar, eins og ætlunin var væntanlega.

Svo kemur viðlagið ljóðræna um svarið sem blæs í vindinum. Það gæti verið vísun í brjálæðið í mannskepnunni að finna upp gereyðingarvopn, verið vísun í kjarnorusprengingar og slík gereyðingarvopn, eða eðli orðanna, hins mælta máls sem hverfur útí loftið, sé það ekki skrifað niður.

Með þessu lagi og ljóði stimplaði Dylan sig inn sem eitt helzta skáld samtímans og einn mesti meistari ljóðlistar sinnar samtíðar. 

Ef allir nytu frægðar fyrir hæfileika sína lifðum við í réttlátu þjóðfélagi, en þannig er þetta ekki. Hann var réttur maður á réttum stað á réttum tíma og naut aðstoðar margra.

Í dag er sumum ýtt útí kuldann og fá ekki athygli eða viðurkenningu. Ákveðnir hópar fá viðurkenningu í menningu og listum, aðrir ekki. Kvenrokkarar, femínistar, fólk af erlendum uppruna, okkar vestræna menning reynir að ýta undir að þessir einstaklingar fái athygli, vegna "pólitískrar rétthugsunar/ranghugsunar".

Hinir sem eru af röngu kyni fá ekki athygli eða neikvæða athygli, reynt er að finna allt neikvætt á viðkomandi.

Samt er gamla feðraveldið ekki dautt, það veitir strákunum sjálfstraust, en það nægir þeim ekki þegar þeir rekast á veggi mæðraveldisins og femínismans, sem er orðinn áþreifanlegt valdatæki og mafía í dag.

Boðskapur Dylans um mannréttindi á því alltaf við og einnig í dag. Það þarf einfaldlega að hugsa þetta í víðu samhengi, mannréttindi eru allskonar.

Þegar það er orðið um seinan (ljóð)

Undarlegur er heimurinn.

 

Minnimáttarkenndin

brýzt út

sem reiði.

 

Hversu mörgum

líður

illa?

 

Marakesh samkomulagið...

ó, þessi barátta á milli kynslóðanna,

er hún ekki óþörf?

Viljum við ekki frjálst land?

 

Af hverju þarf

að byrgja brunninn

þegar það

er orðið

um seinan?

 

29. nóvember 2019.

Þversagnir í sögunni, afneitun

Sennilega má búast við því að þau trúarbrögð sem birtast í Snorra Eddu séu leifar að minnsta kosti þriggja trúarbragða og þróunar þeirra. Yngstu trúarbrögðin eru Ásatrúin, sem hefur komið fram kannski 100 fyrir Krist, og orðið sterkust á víkingatímanum, eldri myndi vera Vanatrúin, útbreidd í Evrópu á bronsöldinni og látið undan síga fyrir Ásatrúnni, en elzt myndi vera tröllatrúin, jötnatrúin og þursatrúin, sem gæti átt uppruna sinn á ísöldunum fyrir tugum þúsunda ára. Þó er þetta ekki svo einfalt. Margt bendir til þess að trúin á Baldur sé ævaforn sólardýrkun, sem einnig gæti hafa átt svona djúpar og gamlar rætur á ísaldaskeiðunum, og trúin á Hel, sem jörðina sjálfa.

Það er algengt í þróun trúarbragða að þeir guðir sem voru tignaðir breytist í djöfla þegar sigur hefur verið unninn á áhangendum þeirra trúarbragða.

Orðið Múspell er mjög merkilegt og hefur látið marga fræðimenn velta vöngum. Í dulfræðiritum er hægt að fræðast um það að kannski voru guðirnir komnir til jarðarinnar fyrir 400.000 árum. Ýmsir fræðimenn hafa þannig túlkað Anunnaki frásagnirnar frá Súmerum og Babýloníumönnum.

Samkvæmt því má telja að elzta meginlandið hafi verið Mú, síðan hafi komið Lemúría og loks Atlantis, áður en núverandi heimsskipan komst á hvað varðar meginlönd. Mú getur því hafa verið til fyrir 400.000 árum og sköpunarsaga Biblíunnar átt upphaf sitt að rekja til babýlónskra sagna um þetta meginland, löngu horfna og sokkna.

Múspellsheimur, þetta er því sama meginlandið, Mú. Spellvirkinn Surtur mun því hafa eytt því samkvæmt þessum goðsögnum, en vandinn er sá að allar þessar goðsagnir eru glataðar og ekkert nema ágizkanir eftir. Jú, það eru einnig til menjar sem benda hugsanlega í réttar áttir.

Ýmis lykilorð koma fyrir í fornbókmenntum Íslendinga, eins og Hrímnir. Bara orð eins og hrím, það er fullt af leyndardómum, þetta íslenzka orð sem við notum enn og hefur haldizt óbreyttrar merkingar í 1000 ár, að því er virðist, eða hvað?

Við skiljum þetta orð sem hélu eða frostgráma. Til forna var einnig til merkingin sót, sem hrím, og er enn til, þótt sjaldnar sé orðið notað í þeirri merkingu.

Orðið hrímþursar tel ég ekki endilega merkja ísjötna eða ísrisa. Crimen á latínu merkir að ásaka eða móðga. Það er vel þekkt að orð sem byrja á c á latínu geta hafa breyzt í orð sem byrja á h á íslenzku, til dæmis corneus, sem merkir hyrndur á íslenzku. Því er mjög rökrétt að telja tengsl þarna á milli, að hrímþursar merki óvinveitta risa, eða anda sem eru í mótstöðu við goðin.

Einnig er merkilegt að í sköpunarsögu norrænna manna koma orðin hrím og Múspellsheimur strax fyrir, auk Ginnungagaps.

Ginnungagap er vel hægt að túlka sem svartholið sem allur geimurinn varð til úr í árdaga samkvæmt nútímavísindum, stjarnvísindum og frumþróunarstjarnvísindum.

Hvernig gátu fornmenn vitað þetta fyrir þúsundum ára?

Jú, það er hægt að segja að þetta sé óskhyggjufræðimennska, að verið sé að lesa úr heimildunum það sem maður trúir á.

Engu að síður, hvað með allar fornminjarnar frá öðrum löndum sem koma ekki heim og saman við tækni fortíðarinnar, eins og hún var talin vera fyrir ævalöngu síðan?

Þessu tengt er að Stjörnu-Sævar er klíkufræðimaður, skynlaus á annað en það sem honum er sagt að trúa á.

Þótt fljúgandi furðuhlutur myndi setjast niður fyrir framan stjórnarráðið myndi hann segja að þetta væri nýjasta tegundin af bandarískum herþotum.

Metnaðarleysi íslenzkra flugmálayfirvalda er algert í þessum málum. Ekki er upplýsingum safnað saman um fljúgandi furðuhluti, sem er algert metnaðarleysi. Slíkar sögur eru til, og Magnús Skarphéðinsson sá eini sem hefur sýnt því áhuga að safna þeim.

Það er alveg ljóst að afneiti menn einhverju fyrir fram munu þeir ekkert skynja, sjá eða heyra þess efnis, og túlka öll gögn á hefðbundinn hátt.

Þegar þessar skýrslur verða opinberaðar hjá bandaríkjastjórn býst ég ekki við miklu. Mér finnst sennilegt að einungis verði það opinberað sem talið er hæfa að gert verði opinbert, annað verði áfram hulið.

Þekking er vald. Eftir þessu hefur verið farið lengi.

Hvorum aðilanum á að standa með?

Það er dapurlegt þegar stríð eru einu lausnirnar. Ég reyni alltaf að skipta um skoðun þegar mér finnst ástæða til og taka sjálfstæða afstöðu.

Ég hef áður hér á blogginu lýst því yfir að ég hafi ánetjazt andgyðinglega áróðrinum í RÚV, og stuðningnum við Palestínu, en þetta er auðvitað ekki svo einfalt.

Palestínumenn og múslimar eru margir engir englar. Þess vegna má vel vera að umfjöllun RÚV og víðar um að þeir séu fórnarlömbin í þessum átökum sé röng.

Ég er mikill þjóðernissinni hvað okkur Íslendinga varðar. Ef ég heimfæri dæmið um átök múslima og gyðinga í Ísrael uppá okkar land þá skil ég að þeim er það heilagt þegar þeir trúa því að guð hafi ætlað þeim þetta land. Unga fólkið á okkar landi ætti að vera stoltara af Íslandi og líta á það sem sitt fyrirheitna land.

"Af ávöxtunum skulið þér þekkja þá", sagði Kristur. Bezta fólkið sem ég hef kynnzt er eða var kristinnar trúar, eins og til dæmis amma og afi sem reyndust mér svo vel. Það finnst mér góð meðmæli með kristninni.

En í sambandi við Palestínu og Ísrael, þessa gömlu deilu má segja að gyðingum hafi mun betur tekizt að samlagast vestrænni menningu eftir seinni heimsstyrjöldina en múslimum. Það sér maður til dæmis þegar maður horfir á Júróvisjónkeppnina.

Af sögu gyðinga getum við lært það að ofsóknir brjóta þjóðir ekki endilega niður, þær geta þjappað fólki saman og gert það trúarheitara. Þær ofsóknir sem gyðingar hafa mátt þola byrjuðu ekki í seinni heimsstyrjöldinni. Kristnir menn ofsóttu þá líka í gegnum aldirnar og aðrir.

Ísraelar varpa sprengjum á Gaza-svæðið að nýju

Grillarinn mun grilla þennan heim (ljóð)

Þetta kvæði er sérstakt listaverk sem þarfnast útskýringa við, til að fólk geti séð margar hliðar á því og hversu langt aftur það nær í söguna túlkunarfræðilega.

Þannig var að ég var í Biblíuleshópnum Destu um þessar mundir og hafði verið um nokkurra ára skeið. Ég var byrjaður að gefa út eigin tónlist á hljómdiskum. Veraldlegt efni samdi ég mestmegnis en nokkur kristileg lög slæddust með og urðu held ég flest eftir mig árið 2001, árið eftir.

Ekki aðeins kristilegar hugmyndir heilluðu mig heldur líka skrýtnar og fornfálegar hugmyndir úr fortíðinni, hugmyndaheimur liðinna kynslóða eða einstaklinga sem voru umdeildir á Íslandi á þessum tíma, sem ég var ekki endilega sammála en heillaðist samt af fyrir að þora að vera öðruvísi og tjá skoðanir sínar.

Eiginlega má segja að þrír einstaklingar hafi hjálpað mér að semja þetta kvæði með sínum kristilegu skoðunum og hugmyndum sem þeir voru þá frægir fyrir eða höfðu verið frægir fyrir. Gunnar í Krossinum í fyrsta lagi, Snorri í Betel í öðru lagi og Megas í þriðja lagi, fyrir ákveðnar myndskreytingar í fyrsta söngvaheftinu sínu, sem kom út 1968 upphaflega og ég komst í sem 11 ára unglingur í Bókasafni Kópavogs árið 1981.

Sjálft hugtakið sem er notað í kvæðinu, aðalhugtakið, það er komið frá Snorra í Betel og ekki allir á eitt sáttir um það.

Annars er ég þarna að viðra harðar kristilegar hugmyndir sem ég fékk að kynnast í bernsku, aðallega hjá ömmu, þótt orðalagið sé ekki hennar, það er svolítið ýkt af mér, en syndahugtakið, þetta lærði ég í bernsku.

Ég held að sum kvæði falli mitt á milli heimsósóma og satýru, eins og þetta. Ég var sannfærður að nokkru leyti, ég var eiginlega að láta reyna á minn eigin efa. Mér finnst skáldskapur góður til þess að láta reyna á eigin efa með því að ýkja hlutina og setja í skáldlegan búning. Þannig getur maður betur gert það upp við sig hvort maður fallist á einhverja hugmyndafræði eða ekki.

Allar tegundir af hnöttum eru til og mannkynjum eins og ég hef kynnzt með starfi hjá Nýalssinnum. Það er því ekki vísindalega ómögulegt að svona hnettir séu til, og sennilega eru þeir til, miðað við að geimurinn er talinn óendanlegur og möguleikar hans óendanlegir.

Giordano Bruno var brenndur á báli af kirkjunni árið 1600 fyrir guðlast, og þykir mörgum í slíkum aftökum eima eftir af mannætusiðferði fortíðarinnar. Í dag eru það femínistar og jafnaðarmenn sem hafa tekið við fordæmingarvaldinu og beita því óspart, hinn svonefndi dómstóll götunnar, sem er alræmdur fyrir ósmekklegheit og óréttlæti.

Svona kvæði verður til þegar fólk vill andmæla kvennaguðfræðinni og sældarhyggjuguðfræðinni, að Guð sé orðinn bitlaus og refsi aldrei neinum en segi já og amen við öllu, sérstaklega syndunum og því sem fyrri kynslóðir börðust gegn.

Svona kvæði verður einnig til vegna mótlætis, þegar maður áttar sig á því hversu lítið tannhjól maður er í höndum örlaganna, og örlagatrú eða örlagahyggja verður niðurstaðan, eins og hún er túlkuð hér. Æðri máttarvöld geta verið af ýmsu tagi, og þótt hér sé fjallað um eingyðistrú á þetta við um trúarhugmyndir annarra trúarbragða einnig.

Síðan er í þessu fyndnin sem er gegnumgangandi. Ég nota almennt hugtak til að varpa ljósi á nútímamenninguna, en er samt ekki að segja að allir eigi að verða grasbítar, því fer fjarri.

Sögnin að grilla og nafnorðið grillarinn verða tákn fyrir þetta hvernig hægt er að æða áfram skeytingarlaust gagnvart siðvenjum og náttúru. Hinn ósigrandi maður verður sigranlegur þrátt fyrir allt.

Svo er þarna einnig verið að hæðast að sólarlandaferðunum, að lífið þurfi að vera betra í heitu löndunum, að grillast getur einnig þýtt að verða of heitt úti í sólinni eða eitthvað slíkt.

Svo er verið að fjalla um framtíðina, helstefnuna, framtíðarsýnin er sýnd, að stefnubreyting sé nauðsynleg. Ég nota eiginlega harða kristilega túlkun til að koma á framfæri víðari þjóðfélagsgagnrýni.

Ég er alltaf býsna sáttur við þetta kvæði. Í því er þessi mátulega blanda af sjálfsgagnrýni og þjóðfélagsgagnýni, gamni og alvöru, í hlutföllum sem gera það á ýmsum jöðrum bókmenntagreina sem hægt er að ímynda sér.

 

Grillarinn mun grilla þennan heim,

að grillmat verður syndugt manna kjöt.

Í Víti grillast vonzkan alla tíð,

oft verður synd af mannsins ungu hvöt.

 

Þótt elski eg heimsins ennþá marga snót

ég aðeins drottni hlýða vil hvern dag.

Ég vil ei grillast, verða fjandakjöt.

Ég veit að Drottinn einn minn bætir hag.

 

Grillast munu háir herrar jafnt

sem heimsins smái lýður, því er ver.

Að grillmat verður guðlaust manna lið,

því guði einum hlýða stöðugt ber.

 

Þótt biðji ég guð að bjarga öðrum hér

ég bjarga engum, Drottins það er verk.

Mér reynist nóg að sigra mína synd,

þú syndahönd, æ hvað þú æ ert sterk!

 

Þótt flestir verði að grillmat grimmdum í

ég get ei harmað neitt sem Drottins er,

því Drottinn gaf og Drottinn aftur tók,

og Drottinn sjálfur lífið veitti mér.

 

Samið þann 9. febrúar 2000, og birtist á hljómdisknum "Kristur kemur" eftir mig frá árinu 2010.

Sandkorn til og frá, byrjunar (ljóð)

Þar sem áður var gróin jörð

eru nú rústir einar

því barnið hefur brotið sinn föður.

Ekki allt hið fyrra...

og það féll á þau öll...

 

Hamingjuríkar stundir

og mismunandi lífsreynslusögur.

Ef þau hefðu öll fengið að taka þátt í því

hefði hann orðið ánægður,

en tímaglasið

og helstefnan...

 

Það eru fáir

sem vakna

til þannig

vitundar

og framtíðin

er

hvað?

 

29. maí 2021.

Frétt ársins birtist í DV í þessum mánuði, að búið er að sanna að kórónuveiran var búin til í tilraunastofu.

Þann 8. júní birtist þessi merkilega frétt í DV sem ætti að kallast frétt ársins:"Sérfræðingar segja að kórónuveiran hafi verið búin til á tilraunastofu". Þöggunartilburðir hinna stóru fjölmiðla felast í því að segja ekki frá þessu. DV er netfjölmiðill  nú til dags sem reiðir sig á smellibeitur og áhugaverðar fyrirsagnir misgóðar. Þess vegna má segja að það séu ekki beztu meðmælin fyrir fréttina að hafa birzt þarna, en frábær er hún samt og ekki úr lausu lofti gripin. Blaðamaðurinn vitnar í grein úr Wall Street Journal, eftir tvo vísindamenn, Stephen Quay og Richard Muller.

Nú er ég ekki manna fróðastur um hvaða erlendu tímarit og fjölmiðlar njóta mestrar virðingar, en svo mikið er víst að Wall Street Journal er með þeim stærstu og útbreiddustu og það tekur ekki við greinum sem ekkert mark er takandi á. Þetta er risafjölmiðill sem var stofnaður 1889 og er því 131 árs gamall og enn við lýði.

Vísindamennirnir uppgötvuðu að engin náttúruleg veira geti haft uppröðunina CGG-CGG. Slíkt finnst einfaldlega ekki í náttúrunni. Það merkir að aðferðin sem þessi veira notar til að þróa nýja hæfileika, endurröðin virkar ekki í náttúrunni sjálfri. Svo virðist vera sem mörgum veirum hafi verið blandað saman. Hefðbundnar veirur geta einfaldlega aldrei tekið við erfðamengisuppröðun frá annarri veiru ef sú uppröðun er ekki til í neinni veiru, segja vísindamennirnir.

Margt er merkilegt við þetta.

 

1) Af hverju er þetta ekki stórfrétt á forsíðum allra blaða og í öllum netmiðlum og sjónvarpsstöðvum?

2) Hvernig gat Kári Stefánsson haldið því fram að ekkert væri óvenjulegt við þessa veiru, hann sem ætti að vita manna bezt um það á Íslandi, slíkur fræðimaður sem hann er á þessu sviði?

3) Af hverju er fyrst tekið mark á þessu eftir að Joe Biden skipar fyrir að svona rannsókn sé gerð?

4) Af hverju sýnir almenningur þessu ekki meiri áhuga?

5) Af hverju eru kommentakerfin full af heimskulegum athugasemdum, útúrsnúningum og rangfærslum í stað þess að fólk reyni af skynsemi að fjalla um málin, ekki sízt þetta, sem er mikilvægt? Skiptir meira máli að vera sniðugur og gera næsta mann kjaftstopp en að komast að sannleikanum? Lýsir það miklum þroska eða góðmennsku?

6) Af hverju fá mikilvægustu fréttirnar engar athugasemdir?

7) Af hverju er þetta ekki sett á dagskrá hjá ríkisstjórninni, og krafizt þess að ýtt verði á að finna þá sem bjuggu þetta til alþjóðlega og settu þetta út í andrúmsloftið, því hvað er glæpur gegn mannkyninu ef ekki þetta? Ég er ekki að fullyrða að Kínverjar hafi búið þetta til, en svörin verða að fást, þetta er svo stórt og mikilvægt mál.

8) Af hverju skiptir meira máli fyrir vinstrisinnaðan almenning sem aðhyllist fjölmenninguna að gera svona fréttir tortryggilegar en að komast að sannleikanum?

 

Svör:

 

1) Skorturinn á viðbrögðum við þessari frétt sýnir og sannar endanlega að fólki er ekki sjálfrátt, því er fjarstýrt frá öðrum hnöttum.

2) Kári Stefánsson er hluti af alþjóðlegum samtökum, Amgen og Decode.

3) Joe Biden er handbendi fjölmenningarmafíunnar. Sem slíkur er hann viðurkenndur af henni, en ekki Donald Trump.

4) Almenningur er undir hælnum á spillingaröflunum og hræddur við vald þeirra ofurríku og þeirra samtaka. Það sýnir líka sú staðreynd undangenginna áratuga að fjórflokkurinn hirðir alltaf langflest atkvæði og aðrir flokkar sem gera sem minnst fyrir almenning, sem iðka hræsni fyrst og fremst.

5) Þroski almennings er ekki meiri en þetta. Að setja sig á háan hest og vinna ræðukeppnir með frekju, útúrsnúningi, fúkyrðaflaumi og yfirgangi er flestum mikilvægara en sannleikurinn.

6) Fólk þorir ekki að kommentera við virkilega stórar og merkilegar fréttir, af ótta við að koma ekki nógu vel út, segja ekki nógu sniðuga brandara eða eitthvað sem hneykslar íhaldsama liðið nógu mikið.

7) Ríkisstjórninni er alveg sama um glæpi gegn mannkyninu, nema spillta elítan úti í heimi sé andsnúin þeim sem frömdu þá. Meðlimir ríkisstjórnarinnar hafa bara áhuga á eigin völdum, ekki almenningi, réttlæti eða sannleika.

8) Vinstrisinnaður almúginn er búinn að fjárfesta í lygum og blekkingum, og leggja sál sína að veði að Djöfullinn sigri í þessum heimi til eilífðar.

Við gerum heiminn betri ef við sýnum svona aðilum aðhald. Það er hið versta mál að vera meðvirkur í spillingu. Það er hægt að lyfta sér uppúr slíku og verða betri manneskja, hvort sem það kostar óvinsældir eða ekki, í sumum kreðsum eykur það vinsældir manns, sem betur fer.

Blásið af vindinum burt eftir Bob Dylan, túlkun á öðru erindinu.

Þá er komið að því að túlka annað erindi þessa fræga kvæðis eftir Dylan. Það er gott sýnidæmi fyrir skáld sem vilja læra almennt ljóðmál og líkingamál, enda Dylan meistari í því.  Auk þess er þetta mjög sögulegur texti, því hann útskýrir málflutning og hugarheim mannréttindasinna og vinstrimanna mjög vel, því úr þessum jarðvegi er þeirra barátta sprottin. Sumir segja að Dylan hafi aðeins sett á sig þetta gervi til að ná hylli fjöldans og verða vinsæll, og það kann vel að vera. Hann hefur verið nefndur kamelljón, eða maðurinn með þúsund andlitin, sá sem alltaf skiptir um skoðun eða sýnir á sér nýtt andlit, nýja hlið.

 

Svona er þýðingin:

 

"Já og hversu mörg ár verður eitt fjall að vera til áður en það hefur þvegizt niður til sjávar? Já og hversu mörg ár getur sumt fólk að vera til áður en því er leyft að vera frjálst? Já og hversu mörgum sinnum getur maður litið um öxl og þózt í hvert skipti ekkert sjá? Svarinu vinur minn er blásið af vindinum burt. Svarinu er blásið af vindinum burt."

 

Flest í þessu er skýrt og greinilegt en ágætt að skoða ýmsa túlkunarmöguleika.

 

Hvað merkir fjall í þessu kvæði? Bob Dylan ólst upp við gyðingdóm í sinni bernsku, fæddist inn í hann og átti ætt til, og við sem erum í Þjóðkirkjunni þekkjum Gamla testamentið nokkuð vel eða ólumst upp við sögurnar úr því. Ég held að hann hafi verið að nota sama tákn og notað er í Biblíunni, þegar Guð stendur á fjalli eða Kristur, og fjallið er tákn um valdið á sama hátt og Guð eða Kristur. Sá sem stendur á fjalli er yfir aðra hafinn.

Á sama hátt voru guðir Grikkja taldir eiga bústaði í fjöllum sumir, og austrænir guðir, eins og í Tíbet til dæmis. Þetta er því ævafornt tákn fyrir guðdóm og trúarbrögð, fjöll.

Þess vegna er hægt að túlka þetta þannig að hann sé að spyrja hvenær trúarbrögðin deyi út. Ungir menn eru stundum meira uppreisnarfólk en þeir sem eldri eru, og það passar, þarna var hann um tvítugt, en kristnaðist þegar hann var að nálgast fertugt.

Þegar hann orti þetta hefur honum kannski fundizt sem trúarbrögðin hefðu gert meira ógagn en gagn út af öllum trúarbragðastríðunum og deilunum, en hann var mikill friðarsinni á þessu tíma.

Hinar línurnar eru enn auðskýrðari. Þær liggja ljósar fyrir. Þegar hann spyr hversu mörg ár fólk getur verið til án frelsis hlýtur hann að hafa í huga fólk sem var og er fangelsað af pólitískum ástæðum. Þó má einnig túlka þetta sem andlegt frelsi, kjark til að segja sínar skoðanir, kúgunarþjóðfélög eins og okkar, sem á yfirborðinu á að heita lýðræðisþjóðfélag en er það ekki.

Næst koma línurnar um fólkið sem horfir til baka og þykist ekkert sjá. Þá er hann að gagnrýna fólk sem lærir ekkert af sögunni, og á það um marga. Bæði er hægt að læra af eigin sögu og almennri sögu. Fólk dregur mismunandi ályktanir af eigin lífsreynslu, og hann er kannski að gagnrýna einnig þá sem ekki læra nóg af eigin lífsreynslu.

Svona mikil kvæði má túlka á margvíslegan hátt.

Reyndar gleymdi ég að taka það fram að bein þýðing á viðlaginu er "Svarið vinur minn blæs í vindinum". Söngkona ein leiðrétti textann og söng "The answer is blown in the wind", sem er málfarslega réttara. Svarið er blásið í vindinum, horfið í þeirri merkingu. Dylan hefur kannski notað lýsingarháttinn til að tjá enn meiri óvissu og að heimskan breytist ekki heldur heldur áfram inní framtíðina.

Margt bendir til þess að Dylan hafi sett saman lagið og textann í flýti. Engu að síður hefur hann lýst því í viðtölum á þótt það taki hann ekki langan tíma að pára niður söngtextana sína hafi hann oft velt þeim fyrir sér mjög lengi áður en hann loksins skrifar þá niður. Svo er hann alltaf að gera leiðréttingar og umbreytingar á þeim, jafnvel eftir að þeir hafa verið sungnir inn á plötur eða diska.