Einn bezti tónlistarmaður okkar áttræður í dag, Megas

Megas er áttræður í dag. Þegar hann byrjaði að gefa út tónlist árið 1972 þá hneykslaði hann og móðgaði aðallega hægrisinnaða og virðulega borgara með því að gera nett grín að Jónasi Hallgrímssyni og öðrum víðfrægum Íslendingum sem voru orðnir að helgimyndum sem ekki mátti hreyfa við. Vinstrimennirnir glottu og fannst hann flottur, sérstaklega þeim ungu. Það átti reyndar líka við um marga hægrimenn. En í Megasi sáu sérlega margir byltingarsinnaðir vinstrimenn umbyltingarafl sem gæti orðið þeim til hagsbóta. Þó hefur Megas aldrei verið flokkspólitískur, ég kynntist honum um tvítugt og heimsótti hann oft fram að þrítugu. Ég man að hann gat gert grín að öllu mögulegu í samtölum og var ekki flokkspólitískur, en sér oft skondnu hliðina á spillingu og heilagleika eða valdi yfirleitt.

Ég spurði hann oft að því af hverju hann gerði ekki plötur eins og Bubbi Morthens, sérstakar plötur um pólitík og sérstakar plötur um konurnar í lífi hans.

Hann svaraði því nú ekki beint heldur á sinn hátt með orðum um eitthvað annað eins og Laó Tse eða Konfúsíus, og sagðist ekki vilja vera væminn, eða ég túlkaði það þannig, og svo skildist mér á honum að pólitík væri of "banalt", eða eitthvað sem yrði fljótt úrelt sem yrkisefni.

En án Megasar væri enginn Bubbi Morthens eða Björk Guðmundsdóttir, og allt poppið væri annað en það er í dag. Megas var eitt sinn titlaður afi íslenzka pönksins og það á nokkuð vel við. Hann kenndi mörgum pönkað viðmót en kenndi öðrum vandvirkni og að hafa ekki fordóma gegn klassískri ljóðagerð eða skólun í tónlist, sé maður poppari. Hann opnaði semsagt ýmsar dyr, og hefur gert margt betur en nokkur annar, þannig að það verður ekki leikið eftir.

Megas hefur lent í mjög mörgum útskúfunum og slaufunum um ævina. Núna síðast þegar Metooviðbjóðurinn reið yfir (fyrir um það bil tíu árum) féll hann enn einusinni í ónáð hjá þjóðinni, nema hvað?

Þá var það vinstrisinnaða fólkið sem hneykslaðist, því hann vildi ekki vera nógu wók, ekki inní þrönga kassanum þeirra.

En Megas rís alltaf aftur upp eins og Kristur, enda eru gæðin slík að heimskur samtími hans er alltaf langt fyrir neðan hann.

Enda orti Megas eitt sinn, og kom út á Drögum að sjálfsmorði, 1979:

 

"En ég mun aldrei, aldrei, aldrei gefast upp, nei nei,

því um tíma og eilífð fæ ég frægan sigur."

 

Það var lagið um Litlu ljót sem síðast hneykslaði landsmenn og framkoma hans við stúlkuna sem sagði lagið vera um sig.

Já, ég hitti Trausta Júlíusson tónlistargagnrýnenda nýlega í Góða hirðinum og við ræddum um þetta.

Það verður víst alltaf til fólk sem hneykslast. Gallinn er sá að íslenzka þjóðin er of fámenn og of áhrifagjörn. Menningarmafían á þessu landi ræður of miklu og er of smásálarleg.

Menningarmafían minnir á hneykslaðar kerlingar í saumaklúbbi sem ræða saman, nema þær hafa útskúfunarvald og dagskrárvald, hverjir fá að halda tónleika og hljóta vinsældir og hverjir ekki, og hverjum býðst mikil sala.

Bubbi Morthens var alltaf óskabarn sama hóps og kaus Vigdísi sem forseta. Bubbi Morthens er yndi kvenna, og leikur í höndum þeirra sem kynlífsleikfang og upptrekt söngdúkka og þannig hefur hann alltaf verið, góður maður að eðlisfari sem hefur mesta hæfileika til að stela lögum eins og Bob Dylan, en nýtir þá helvíti vel, svo ekki sé meira sagt.

Minn aðdáendahópur var alltaf mjög lítill. Árið 2001 spilaði ég á tveimur sjónvarpsstöðvum í beinni útsendingu, á Skjá einum í þætti Björns Jörundar, "Björn og félagar", og svo á Stöð 2 í "Íslandi í býtið". Annars hef ég aldrei verið í sjónvarpi að spila.

En ég hafði engan umboðsmann og hélt varla neina tónleika og mínir tóndiskar seldust sáralítið. Ég hætti að gefa út og koma fram frá 2004 til 2009. Ég gaf út 6 diska 2009 og 2010, en bæði vegna þess að ég var eins og Megas að semja andfemínísk lög og bókstafstrúarkristni og fleira þá átti þetta ekki uppá pallborðið hjá fólki.

Síðan var það bara þessi skortur á slögurum og kynningu almennt.

Stór hluti af tónlistarmönnum sem fá athygli þessi síðustu ár hafa enga sérstaka hæfileika. Tónlist snýst ekki lengur um gæði eða hæfileika, heldur um stæla og stíl, að syngja í vókóder, (raddgervil sem tölvan umbreytir) og þannig þvælu sem kemur tónlist lítið sem ekkert við.

Síðan verða tónlistarmenn að vera wók í dag til að komast í þátt Gísla Marteins, og varla er mikið um aðra tónlistarþætti.

Að vera gamall, óskýrmæltur eða með róttækar skoðanir, það er ekki lengur inn, í tízku.

Og þó er Megas sígildur. Hann hefur bæði opnað dyr fyrir transfólk og íhaldsfólk, því einhvernveginn hefur hann náð að brúa öll möguleg bil. Fólk bara fattar það yfirleitt ekki, því það kafar ekki nógu djúpt í hann og hans list.

35 ára Skímó engu gleymt

Athugasemdir

[Magnús Sigurðsson, 7.4.2025 kl. 06:12]

Skemmtilegur pistill Ingólfur, -já varð Megas áttræður í þögn þjóðarinnar.

Það rifjaðist upp fyrir mér þegar ég las þennan pistil að nítjánhundruð sjötíu og eitthvað var miðaldra maður í minni fjölskyldu sem dáði Megas, -og sagði hann vera upprennandi þjóðskáld. Sá maður er það sem maður hefði nú kallað grjótharður hægri maður, -hann var sjálfstæðismaður.

Þessi aðdáun mannsins á Megasi kom mér táningnum á óvart og varð til þess að ég hef alla tíð síðan veitt kveðskap Megasar athugli, og upplifað orðsins snilld, -nokkurskonar galdur. Og þó svo að ég hafi oft verið ósammála yrkisefninu og það sem ýjað er að þá hef ég virt snilldina.

Þú rifjar svo margt upp í þessum pistli að ég ætla að láta afmælisbarnið nægja og gera ykkur Bubba jafnt undir höfði í þessari athugasemd, -annars yrði hún allt of löng.

Takk fyrir pistilinn.