Vandamál mömmu og samtíminn

Lengi hefur mér fundizt að vandamál mömmu endurspegli vandamál samtímans. Femínisminn er vandamálið og hann á sér jafnvel djúpar vandamálarætur í feðraveldinu og næstum allri sögu Íslands, að minnsta kosti eftir að við komumst undir útlend yfirráð eftir kristnitökuna, urðum andlegir menningarþrælar og fátæklingar Noregskonungs og loks Danakonungs.

Við fengum sjálfstæðið aftur um skamma hríð frá 1918 til 1960, um það bil, en misstum það svo aftur í hendur eigingjarnra og sjálfselskra femínista og jafnaðarmanna, sem rifu niður þjóðernishyggju 19. aldarinnar og sigrana sem unnust með henni. Eða svo þetta sé orðað á annan hátt, skólakerfi í anda Frankfurt skólans upp úr 1960 og til dagsins í dag eyðilagði þann árangur sem náðist með sjálfstæðisbaráttunni á sínum tíma.

Nú erum við einskonar skrípamynd af Bandaríkjunum og Evrópu, með lundabúðir og túristasjoppur á hverju einasta götuhorni, talandi afbaka íslenzku og enskuskotna, þar sem börnin og unglingarnir kjósa í sumum tilfellum frekar að tala ensku við vini og kunningja en íslenzkuna. Jafnvel foreldrarnir vita meira um raunveruleikaþætti og Netflixdrama en um hvað sjálfstæðisbarátta og þjóðerniskennd snýst.

Ég lenti nýlega í rifrildi við mömmu um hennar vandamál, þegar ég reyndi að hjálpa henni með ráðleggingum, og kunningi hennar var með henni. Þá ljóstraði hún því upp þannig að það fór ekkert á milli mála að hún var beitt minnstum aga á heimili ömmu og afa. Hún var sú eina sem aldrei var rassskellt og hún var sú eina sem átti í agavandræðum allt sitt líf og á enn. Hún minnir á óþægan krakka, á köflum sem stjórnar sér ekki. Að minnsta kosti í samskiptum við hitt kynið og þegar kemur að fjármálum, að safna ekki skuldum.

Hversu alröng er sú nálgun að stjórnsamir foreldrar séu að búa til vandamál? Hvar er hægt að finna rót vandans hjá fólki sem er óhamingjusamt og lendir í allskonar erfiðleikum?

Afi minn Jón Agnarsson var næstum því femínisti, en ekki var gert safn úr verkstæðinu hans, ekki var þessi femíníski samtími okkar að launa honum ævistarfið með því að koma hans hlutum á söfn og minnast afreka hans.

Það sem ég á við með þessum orðum er það að mjög margir karlmenn af hans kynslóð og ýmsum kynslóðum létu konur stjórna sér í raun, mæður sínar, eiginkonur, vinkonur, dætur, og svo framvegis. Ég bjó til nokkur dægurlög til að kenna sjálfum mér og öðrum að berjast gegn svona femínisma, að láta konur stjórna sér og öðrum. "Aldrei skaltu elska hana", "Kúgaðu allar konur", "Allar konur elska ofbeldi,", til dæmis, til að láta þá réttu söguskoðun ekki týnast að karlmenn eins og afi sem gera allt fyrir dætur sínar og samfélagið njóta ekki sannmælis, þeir gleymast, þeirra afrek lifa ekki eilíflega á söfnum eða annarsstaðar. Það eru kúgararnir sem sigra í heiminum.

Ég varð vitni af því sem sumir kalla sjúklega ást mömmu í garð ofbeldisfullra sambýlismanna. Hún var alveg vitlaus í svona menn, dýrkaði þá, en smánaði og fyrirleit þá sem snérust í kringum hana og vildu allt fyrir hana gera. Þessi lífsreynsla og ákveðinn sársauki í sambandi við kvenfólk í mínu lífi urðu til þess að ég setti saman þessa hnitmiðuðu lífsreynslu sem ég lýsi í lagi eins og "Allar konur elska ofbeldi". Þegar flestir í samfélaginu gangast undir samfélagslygar, þá er nauðsynlegt móteitur að lýsa raunveruleikanum með þveröfugum orðum og skoðunum, til að verða ekki meðvirkur fasismanum í samfélaginu.

Af því að mamma er ofbeldiskona hef ég eins lítil samskipti við hana og hægt er í seinni tíð. Ég vil hjálpa henni, en það er ekki hægt á meðan hún er föst í rugli. Flestir eða allir í kringum hana beita hana ofbeldi því hún ögrar og reitir til reiði, virðist ekkert geta að því gert.

Afi gerði þau mistök að trúa lygum Biblíunnar og þessvegna neitaði hann að verða ríkur og trúði þeirri meginþvælu að sælir séu fátækir. Ekki að furða að ég snérist gegn kristninni, ég fattaði þetta snemma. 

Mamma stjórnaði foreldrum sínum með því að gráta. Hversu margir leiðast útí fíknir og vandamál seinna á ævinni vegna einhvers sem gerðist í bernsku? Ég man vel eftir Kvennafrídeginum 1975, og kjöri Vigdísar Finnbogadóttur sem forseta. Þá var mamma mikill femínisti og tók þátt í þessu, en núna er hún hætt að pæla í þessu að mestu, en þetta situr enn fast í henni, og hún losnar ekki við þetta og lifir samkvæmt þessu og þetta hefur neikvæð áhrif á samskipti hennar. Hún finnur vandamál hjá öðrum en ekki sjálfri sér.

Bylting kvenfólksins hefur falizt í því að skrímslavæða karlkynið. Þær hafa grætt óheyrilega fjármuni á því og komizt til valda næstum allsstaðar, og félagslega traðka þær á karlmönnum unnvörpum og við lifum í kvennaveldi Andskotans, kristnar kirkjur eins og önnur fyrirbæri. Það er í sumum tilfellum lítill peningur í því að lögsækja fátækar mæður fyrir ofbeldisverk eða mæður sem ekki eru ríkar og vel settar félagslega, fjárhagslega eða að öðru leyti. Ég hef meiri áhuga á því að finna út ástæðurnar fyrir óhamingju og vandamálum, en ég vil ekki falla í sama far og afi að trúa því að sælir séu fátækir. Ég vil græða peninga á list minni og verða þekktur tónlistarmaður, þótt ekki hafi það tekizt enn.

Að útskýra og skilgreina vandamál í samfélaginu, hjá fólki eða hópum, er eins og áhugamál mitt, eins og að gera við gömul segulbandstæki og annað slíkt, sem ég er orðinn nokkuð þjálfaður í.