Það kom skýrt fram hjá sérfræðingum í gær að skortur á uppbyggingu á innviðum er orsökin, eins og tifandi tímasprengja. Er Evrópa öll á hnignunarbraut og líka Ísland?

Það er áhugavert sem kom fram hjá sérfræðingunum að orkuöryggi í heiminum fer minnkandi en ekki vaxandi. Þetta fer framhjá mörgu fólki sem er ekki með vakandi áhuga á fréttum. En málið er að orkuþörf á heimsvísu vex svo hratt að orkufyrirtækin hafa ekki undan að uppfæra kerfin og bæta innviðina. Það þýðir einfaldlega að þessi sjálfsagða þjónusta sem fólk gerir ráð fyrir er í hættu og ekki vegna hryðjuverkaárása nema að hluta til heldur skorti á uppbyggingu. Bloggarinn Bjarni Jónsson hefur fjallað um þessi mál betur en ég, enda með mikla þekkingu. Ég færi ekki að fjalla um þetta nema vegna þess að mér finnst þetta svo mikilvægt að benda á mikilvægi málsins, að sem flestir geri það, og vegna þess að atburðurinn á Spáni bendir á að þetta er víðar vandamál.

Annað mál þessu tengt er Kornaxverksmiðjan sem stóð til að rífa þannig að við Íslendingar yrðum fullkomlega háðir aðfluttri vöru, sem er algjörlega ótækt.

Fréttamenn hafa ekki fylgt því eftir hvernig varð um það mál, og til stóð að rífa verksmiðjuna í Sundahöfn. Ég veit að Hanna Katrín atvinnuvegaráðherra vildi finna lausn á þessu og hvatti forsvarsmenn fyrirtækisins til að sækja um aftur leyfi, en ég held að það síðasta sem ég frétti hafi verið að ekki hafi verið áhugi á því hjá fyrirtækinu.

Hversvegna fylgir fréttafólk þessu ekki eftir? Hvar eru fréttirnar af þessu máli og hvar er það statt núna? Af hverju gufa allar fréttir upp um þetta þegar þetta er brýnt og manni virtist ekki fundin lausn á því?

Ég held að óhætt sé að fullyrða að víðar sé pottur brotinn í mikilvægum málum á þessu landi.

Silfrið var hreinlega svæfandi, það var svo ömurlega lélegt. Þar gaggaði hver í kapp við annan, og mest konur, svo ekki heyrðist mannsins mál. Þáttastjórnandinn sýndi enga hæfileika til að stjórna, og valdi efnið ömurlega, og leyfði fólkinu að komast upp með hegðun eins og krakka í bekk sem vaða uppi með yfirgangi og innihaldslausum kjaftavaðli.

Egill Helgason kunni að þagga niður í fólki og hann kunni að brydda uppá ótal áhugaverðum málefnum í einum þætti, en þetta var hreinasta kaos í þessum hræðilega Silfursþætti og fullkomlega gagnslausa!

Mér virðist sem margt sé komið á sjálfstýringu í okkar þjóðfélagi. Allskonar reglur og allskonar fólk, og það vantar stefnu.

Ef atvikið á Spáni er til marks um hnignandi Evrópu og innviðina þar á meginlandinu, þá má segja að fleira sé að fara sömu leið, og líka hér á Íslandi.

 

Lýsa yfir neyðarástandi á Spáni

RÚV sýnir virðingarverða samúð með þjáningunum á Gaza

Í RÚV var frá því sagt hversu mörg börn deyja stöðugt á Gazasvæðinu. Um tvær milljónir búa á Gaza, þar af helmingurinn börn, um milljón.

Ég man eftir því að ár eftir ár voru myndir sýndar af sveltandi börnum í Afríku á RÚV í æsku minni. Amma sagði oft:"Kláraðu matinn þinn, hugsaðu um öll sveltandi börnin í Afríku." Nú er ástandið miklu betra í Afríku allri eftir mikla hjálp í þeirra garð um langt skeið, en myndirnar frá Gaza minna á gömlu myndirnar frá Afríku, frá sveltandi börnunum þar.

Þá má spyrja sig: Hvers vegna rís ekki stór hluti okkar þjóðar upp og mótmælir barnadauðanum á Gaza og árásum á fólk sem ekki getur varið sig?

Þorgerður Katrín hefur meiri áhuga á að tala um mannréttindi Úkraínumanna en mannréttindi Gazabúa.

Það er mjög ósmekklegt að klína gyðingahatursstimplinum á fólk sem reynir að taka málstað fólksins á Gaza.

Wók getur verið til vinstri og hægri. Trump beitir hægri-wók stefnu og fær þessvegna gagnrýni og verður óvinsæll.

Hamas sögð opin fyrir 5 ára vopnahléi

Enn um leyndarmál frægðarinnar - og ofurfrægðarinnar

Ég átti andlega samleið með Vinstri grænum mjög lengi og jafnvel á meðan ég var mjög heillaður af hægriöfgum líka, (til dæmis 2001) því ég hef aldrei losnað við umhverfisverndaráherzlur mínar í gegnum lífið, frá því að þær urðu að miklu baráttumáli um fermingu vegna áhrifa úr skólanum.

Ég gaf út nokkra tónlistardiska með minni tónlist frá 1998 til 2003, og svo aftur frá 2008 til 2010. (Þar af tvo með eldri upptökum, 2001 og 1999). En öll hin árin fyrir 1998 og svo á milli 2003 til 2008 og svo eftir 2010 hef ég líka verið að semja lög og taka upp.

Sum þessara laga mynda heild og eru nógu mörg til að mynda hljómplötu, tíu stykki eða meira af frambærilegu efni. Að vísu er það svo að mér finnst alltaf erfitt að vera viss um hvað er frambærilegt til útgáfu þegar tónlist er annars vegar og textar. Stundum er það þannig að maður býr til demó og hefur ekki álit á þessu sem maður var að gera. Síðan þegar maður hlustar á það kannski 20 árum seinna eða meira, þá finnst manni eitthvað vera þarna sem gaman er að og megi koma út.

Það eru nú reyndar liðin meira en 20 ár frá 2004, 21 ár eru síðan það var. Það eru þarna upptökur frá aprílmánuði 2004 sem eru svo margar að þær mynda heila plötu, 10 lög og reyndar alveg rúmlega það. Öll þessi lög eru gegn Kárahnjúkavirkjuninni og þessvegna mynda þau eina heild og gætu verið gefin út sem hljómplata. En upptökugæðin eru því miður ekki nógu mikil, eða margt má gagnrýna við þá hlið málsins. Ég veit ekki alveg hversvegna ég valdi þennan tíma til að semja og taka upp lög um þetta, en einhverra hluta vegna hefur þetta snert við mér þá, og þó var byrjað á framkvæmdunum þarna, en ég held að mótmæli hafi líka verið byrjuð þá gegn þessu.

En þarna í þessum pakka eru nokkur grípandi og áhugaverð lög og síðan önnur róleg og drungalegri. Ég hef verið nokkuð sannfærður um þetta, ég heyri það á þessum lögum, en ég man lítið sem ekkert eftir þessu nema að þetta var eitthvað verkefni sem ég tók að mér og ákvað að klára, því þetta fór eitthvað á sálina á mér og mér fannst ég þurfa að tjá mig um þetta svona í tónum og textum eða ljóðum.

En sum lögin eru sérlega illa hljóðrituð og ég er líka hissa á metnaðarleysinu í sjálfum mér að nenna ekki að sinna þessu verkefni nógu vel á sínum tíma. Sem dæmi má nefna að sum lög eru aðeins til í einni töku, eða tveimur eða þremur og síðan það látið nægja. Síðan er ég að eyða diskaplássinu í lög eftir aðra sem ég kann ekki einusinni og syng mjög óskýrt á milli! Sannar demótökur!

En eiginlega alla dagana í apríl 2004 eru til einhverjar upptökur, misgóðar frá þessu verkefni mínu og ný lög eiginlega daglega og textar og sumt sannfærandi.

Ég hef verið býsna hlynntur Vinstri grænum á þessum tíma, því ég fjalla um þá í textunum oft og vil að þeirra áhrif verði meiri. Það er nú samt þannig að það hefur farið eftir þessu verkefni, þessi hrifning mín á Vinstri grænum, því ég var að semja einmitt um þetta efni, og þá hefur þetta komið til.

En margt af þessari tónlist minni frá 2004 er mjög úrelt í dag í ljósi þess að Vinstri grænir sviku sínar hugsjónir og hurfu sem flokkur eiginlega í Katrínarstjórninni sem nú er farin frá.

En samt finnst mér þetta heillandi og mig langar að gefa þetta út, því mér finnst þetta heillandi á sama tíma og þetta er úrelt og gamaldags að einhverju leyti. Áherzlan á umhverfisvernd finnst mér enn mikilvæg, en það er mjög hallærislegt að rifja upp svona gamla baráttusöngva gegn virkjun sem varð að veruleika, og þar að auki að gefa út hrós um flokk, Vinstri græna, sem hvarf með skammarlegum hætti eftir stjórnarsetu með Framsókn og Sjálfstæðisflokknum, sem þau gagnrýndu mest á sínum tíma!

Allt byrjaði þetta með titillaginu sem heitir einfaldlega "Kárahnjúkar" og var samið og tekið upp 1. apríl 2004. Síðan fór þetta að þynnast eftir 11. apríl 2004 og minna um perlur og grípandi lög.

Sumar af þessum upptökum eru lélegar. Þar er söngurinn þannig hljóðritaður að ég er alltaf að færa mig nær hljóðnemanum og svo fjær honum á meðan upptakan stendur yfir, og á meðan ég er að lesa af blaðinu, nýortan textan, sem ég greinilega kann ekki neitt og varla lagið.

Samt er alveg hægt að gefa út svona "demóupptökur". Þetta selst alltaf svo lítið hjá mér, að það væri nóg að þetta væri fyrir örfáa útvalda, sem hafa gaman að sköpunarkraftinum á bakvið þetta og krefjast ekki fullkomnunar í tækniúrvinnslu eða upptökum.

Mér finnst það yndislega sjarmerandi og hallærislegt á sama tíma að hlusta á svona gamla tónlist. Það rifjar upp gamlar og skemmtilegar minningar frá svona löngu liðnum tíma, þetta eru einsog gamlar dagbækur eða gömul dagblöð sem maður er að blaða í.

En ég skrifaði bók um leyndarmál frægðarinnar 2017 eða svo, man ekki hvort ég lauk við hana alveg. Oft byrja ég bara en lýk ekki við verkefnin.

Í óútgefnu bókinni minni, "Leyndarmál frægðarinnar" frá 2017 þá er ég að tengja saman mannréttindabaráttuna á 20. öldinni og svo fræga tónlistarmenn frá þeim tíma, eins og Bob Dylan og Bítlana.

Ég fjallaði um Bítlaæðið í þessu riti á disklingi, sem ég ætti að finna og ljúka við.

Ég velti upp stórri spurningu:

Hvað veldur ofurfrægð tónlistarmanna?

Eru það hæfileikar einir saman eða er það fleira?

Bítlaæðið var drifið áfram af greddu unglingsstelpna á árunum 1962-1966 alveg sérstaklega, á meðan þeir enn héldu tónleika, og svo auðvitað út allan þeirra feril eitthvað líka.

En Bítlaæðið frá 1963-1965 er alveg sérlega merkilegt fyrirbæri. Stelpurnar skríktu svo ekki heyrðist mannsins mál og þær fellu í öngvit hópum saman á tónleikum af hrifningu. Bítlarnir heyrðu ekki í sjálfum sér. Þeir þurftu að horfa á meðleikara sína til að halda taktinum. Ekki gátu þeir heyrt tónfallið í sínum eigin lögum nema mjög, mjög takmarkað!

Merkilegt er að hugsa til þess að hljóðkerfin voru svo léleg og máttlaus á þessum tíma að allur þessi öngvitsfallandi unglingsstelpnaskari gat ekki heyrt eitt einasta orð í Bítlunum nema þær sem voru mjög nálægt máttlausum hátölurunum. Sérstaklega ekki eftir að skríkjandi lætin upphófust!

Þarna upphófst því múgsefjun, fyrsta flokks.

Bítlarnir voru auðvitað fyrsta flokks, ekki nokkur spurning með það. Sennilega hafa varla neinir tónlistarmenn verið þeim fremri á þeim tíma, nema kannski Roy Orbison, sem einnig var á toppnum á þeim tíma, eða það tel ég. Hann kunni að semja 100% popplög og hafði rödd sem var fyrsta flokks. En hann samdi þó ekki eins mikið og Bítlarnir, og hann féll í þá gryfju á sama tíma og Bítlarnir risu í vinsældum að treysta á drasl sem aðrir létu hann syngja, og þannig gjörsamlega týndi hann vinsældum á 7. áratugnum, og náði sér svo ekki upp aftur fyrr en árið sem hann dó, 1988, með Travelling Wilburys, og svo á sólóplötu sem hann tók upp rétt fyrir hjartaáfallið sem dró hann til dauða undir lok ársins 1988.

En hvað veldur ofurvinsældum tónlistarmanna?

Í fyrsta lagi er markaðurinn stærri í útlöndum, en það er ekkert svar, heldur mögnunaráhrif.

En Bandaríkin og Bretland hafa svolítið sérstaka menningu, og höfðu enn meira áður. Hollywoodmenningin hafði sigrað heimsbyggðina mörgum áratugum áður, alveg frá tíma þöglu myndanna á fyrri hluta 20. aldarinnar. Þannig þekktu næstum allir í heiminum enskuna og skildu hana sungna.

Auk þess var það rokkið. Það var tónlist sem spratt upp í Bandaríkjunum og fluttist út til Bretlands og blómstraði sem Merseybítið, sem var uppistaðan í fyrstu Bítlatónlistinni, og kennt við tónlistartímarit á þeim tíma. Það kom út í Liverpool og skólabróðir John Lennons úr Listaskóla Liverpool var frumkvöðullinn á bakvið það, Bill Harry. Eiginlega mætti segja að þetta tónlistartímarit hafi verið skólablað að uppistöðu, en um tónlist.

Merseybít er samheiti yfir bíttónlist og brezkt bít, sem Jakob Magnússon þýddi sem hryntónlist, held ég að rétt sé, á Stuðmannaplötu eða einhversstaðar. Eða hann notaði orðið hryntónlist almennt yfir popp, sem andstöðu við sígilda tónlist. Poppið má rekja aftur til jazztónlistar á millistríðsárunum eða lengra aftur.

Merseyvatnið sem rennur um Liverpool ljáði stefnunni heiti sitt. Orðsifjalega þýðir mersey jaðarvatn, eða umlykjandi vatn. Það er komið úr fornenska heitinu "mæres éa",landamæraáin eða landamerkjavatnið.

Mær eða mear er sama orð og mæri í landamæri, og þetta enska orð er viðurkennt norrænt tökuorð.

Ea er svo sama orð og á hjá okkur. Ahu er það á fornvesturgermönsku eða ahwo á forgermönsku.

Merseybítið sem fyrstu Bítlalögin falla undir þýðir því "Mæráarhryntónfallið".

Í Bandaríkjunum kom rokkið einna fyrst fram hjá svörtum blúsurum og frumrokkurum, og sú tónlist náði ekki jafnt til allra hópa þar. Hún var oft einskorðuð við slíka jaðarhópa eða allnokkuð mikið.

Í Bretlandi hinsvegar voru þetta piltar sem voru germanskir og úr millistétt, eða af sama uppruna og stelpurnar sem héldu uppá þá.

Einnig varð Merseybítið léttara en í Bandaríkjunum og einsleitnara, ekki hægt að einskorða það við ákveðna hópa eins og fyrsta rokkið í Bandaríkjunum.

Í Bretlandi má því segja að rokkið hafi orðið enn meiri unglingatónlist en í Bandaríkjunum. Þó var rokkið þannig líka í Bandaríkjunum, en taumhaldið sem foreldrarnir höfðu á börnum sínum var mjög sterkt, og jafnvel enn sterkara í Bandaríkjunum. Þar kom til enn sterkari kristni og svo stéttaskipting sem var kannski harðari að einhverju leyti.

En stærsta ástæðan fyrir ofurfrægð Bítlanna var þó eins og ég skrifaði um í þessu riti frá 2017, hún kom utanfrá, vegna þjóðfélagslegra breytinga sem kölluðu á byltingu æskufólksins.

Þannig skrifaði ég um það í "Leyndarmáli frægðarinnar" frá 2017 að hippabyltingin hafi í raun byrjað fyrr en 1968, og ég tel að hún hafi að minnsta kosti verið byrjuð 1963 með Bítlaæðinu, og jafnvel með Elvis Presley æðinu sem byrjaði 1956.

Bítlaæðið var undanfari hippabyltingarinnar í raun og maður hlýtur að komast að þeirri niðurstöðu.

Ég líkti þessu við fall niður til Vítis, frá hörðum kristilegum reglum og til upplausnar, sem augljós var orðin 1977-1980 þegar pönkið reis hæst.

Þetta er mjög áhugaverð rannsókn í félagsfræði, mannfræði og sálfræði og skyldum fræðigreinum, sem þarna fléttast saman.

Mannréttindabylting, vinstrisinnabylting, þetta er nöfn sem eiga við.

En grunninn má rekja til þriggja eða fjögurra meginþátta, og jafnvel fleiri.

1) Kvenréttindabyltingin.

2) Æskubyltingin, að meta ungt fólk til jafns við eldri kynslóðir, sem var stórmál fyrr á tímum þegar eldra fólk stjórnaði með harðri hendi börnum og unglingum.

3) Kynþáttabyltingin.

4) Jafnaðarbyltingin, að jafna kjör stéttanna, að fátækir fengju betri kjör.

Það má bera saman Bob Dylan og Bítlana í þessu sambandi eða jafnvel Elvis Presley. Þetta voru stærstu stjörnurnar og eru enn meðal þeirra stærstu á heimsvísu í tónlist.

Bob Dylan túlkaði í orðum það sem Bítlarnir túlkuðu í fasi og tónum og í viðtölum.

Elvis Presley var brú á milli kynslóða og hæfileikabúnt.

Elvis Presley ruddist til frægðar með kynþokkann einan að vopni myndi ég segja hiklaust, og einnig frábæra sönghæfileika og danshæfileika.

Elvis Presley var með flauelsrödd sem hann gat gert hrjúfa, karlmannlega og ruddalega í sama laginu, þegar honum sýndist svo. Hann hafði fullkomið vald á rödd sinni og fæddist með gullrödd sem hann lærði að beita sjálfur. Hann blandaði saman gospeltónlist og blús og lærði af ryþmablúsinum sem hann heyrði í útvarpinu og drakk þessi áhrif í sig.

En það sem skilur Elvis Presley frá öðrum söngvurum var ýmislegt.

Hann var með fullkomnunaráráttu og var með fullkomið eyra fyrir góðri upptöku.

Þannig vissi hann sjálfur frá byrjun þegar hann fór að taka upp eigin tónlist hvað var nógu gott, og hann var þekktur fyrir að vilja margar upptökur af sama laginu, frá byrjun, til að fá sem bezta upptöku.

Það voru raunar margir aðrir að keppa við hann, frábærir flytjendur.

Elvis Presley var þó með einstaka rödd og einstaka kyntöfra, og sviðsframkomu.

Örfá lög með Elvis Presley er hægt að telja einstök, hin fullkomnu dægurlög eins og hjá Bítlunum. Til dæmis þessi:

1) Hound Dog, 1956.

2) Blue Suede Shoes, 1956.

3) Love Me Tender, 1956.

4) Jailhouse Rock, 1957.

5) A Fool Such As I, 1958.

6) Little Sister, 1961.

 

Í þessum lögum er mismunandi raddbeiting, en framúrskarandi alltaf. Segja má að aðeins Elvis Presley hefði getað gert þessi lög svona vinsæl.

"Hound Dog" er næstum því pönklag og ekki sízt í flutningi kóngsins, Elvis Presley. Það var auðvitað bylting. Svona gróf og ruddaleg raddbeiting var hreinlega bylting, en ekki síður færnin, að hafa svona öfluga rödd og að kunna að beita henni svona markvisst; hver einasti tónn lagsins er sterkur og hvass, ekki einn einasti mjúkur punktur.

"Hound Dog" er karlremban holdi klædd. Þetta lag er fullkomlega í takt við tíðarandann á þessum árum, að með andlegu ofbeldi náðu piltarnir stjórninni og héldu henni, með svívirðingum í garð kvenna.

"Blue Suede Shoes" sýnir svo aðra hlið á Presley, frá sama ári.

Í sama laginu er hann skipandi, ógnandi, verndandi og valdsmannslegur.

Þetta er alhliða karlmennska og þroskaðri, eldri manns og valdsmannslegri.

Raddbeitingin er einnig fjölbreytilegri. Röddin er hvöss og mjúk á víxl, skipandi og heillandi, allt á sama tíma. Snilld söngvarans kemur hér einna bezt fram af öllum hans lögum.

"Love Me Tender" sýnir svo enn eina hlið á Presley, frá þessu sama ári. Þarna er hinn silkimjúki vögguvísusöngvari, og hann var skrifaður fyrir laginu ásamt Veru Matson, en í raun er lagið eftir hvorugt þeirra. Upptökustjórinn Ken Darby gerði textann en skráði konu sína fyrir honum því hann var samningsbundinn öðru fyrirtæki, en Elvis Presley var skráður fyrir laginu til að hann fengi að taka það upp, en það var þó eftir George R. Poulton, en Aura Lea hét upphaflega lagið, frá 1861 og var úr borgarastyrjöldinni bandarísku.

En nokkuð sannleikskorn er í því að lagið sé eftir Elvis Presley, því hann breytti því og útsetti á sinn hátt, og var talinn frumkvöðull í útsetningum á lögum sem hann söng sjálfur, því áður fyrr höfðu söngvarar svo til ekkert vald á því hvernig lögin voru útsett, þeim var skipað að syngja á ákveðinn hátt oft og einatt og oftast sennilega.

"Jailhouse Rock" frá 1957 sýnir enn eina hlið á Presley. Þetta er rokkarinn Elvis Presley, en lagið hefur vísun í glæpamannarapp seinni tíma og nútímans og það hefur vísun í þá undirheimamenningu sem rokkið var talið tengjast.

"A Fool Such As I" 1958 sýnir auðmjúka hlið á söngvaranum, og raddbeitingin er einnig mjög sannfærandi, en karlmannleg um leið, að hann skuli höndla það að tala sjálfan sig niður en hljóma samt valdsmannslegur, með þessari öflugu og næstum því ruddalegu raddbeitingu. Það skapar gagnstæð hughrif og í laginu eru töfrar.

"Little Sister" frá 1961 er hinn gamli og ruddalegi Presley aftur, en samt með mýkri undirtónum á milli.

En leyndarmál ofurfrægðarinnar er margvíslegt.

Það væri hægt að skrifa langa bók um þetta, en hér er ég búinn að týna mér í smáatriðum, og ætlaði að hafa þetta stuttan pistil um meginatriðin.

Aðalatriðið er þetta, að ofurfrægðin er hluti af þjóðfélagsbreytingum, það eru ytri atriði sem ýta á frægð svona einstaklinga.

En um þetta er hægt að skrifa marga pistla og margar bækur, ef maður fer djúpt í þetta.

Fólk nennir yfirleitt ekki að lesa langa pistla. Læt þetta nægja.

Þetta veitir ágæta innsýn inní hitt og þetta sem tengist frægðinni og það ætti að nægja fólki til að trúa að þessi bók sé til í handriti hjá mér frá 2017.

Vinstri græn kynna helstu áherslumál sín

Undirstöður vísindanna

Alltaf finnst mér gaman þegar Guðjón Hreinberg leggur fyrir mann alvöru þrautir og efast um það sem flestir taka sem gefnu, vísindahyggjunni miklu sem eru trúarbrögð okkar tíma.

Stundum er betra að búa til nýja pistla en að reyna að svara í athugasemdum, því það gefur manni meira frelsi til að fara út um víðan völl og þurfa ekki að ríghalda sér í ákveðin atriði, en þá er gott að viðurkenna hvaðan innblásturinn kemur til að skapa samhengi fyrir höfundinn sem kom fram með spurningarnar og aðra sem lesa og hafa áhuga.

En það sem Þresti R. (það er einn sem kom með athugasemd hjá Guðjóni) finnst eins og geimveruvísindi er ekki þannig heldur bara fróðleikur sem maður hefur hirt héðan og þaðan með því að fletta í bókum eða sitja í kennslustundum eða hlusta á myndbönd á Netinu eða eitthvað slíkt.

Ég skil bæði Magnús og Guðjón og finnst sérlega gaman að þeim þegar þeir fara ofaní þetta á dýptina.

Ég hef nú reyndar lesið takmarkað. Ég er að því er ég tel með athyglibrest sem er orðinn mun verri með aldrinum þannig að ég nenni eiginlega aldrei að lesa bækur til enda núorðið, ekki nema örfáar línur, en þær kenna mér nóg.

Ég las helzt Bob Moran bækur í æsku til enda, Agöthu Christie, Dularfullu bækurnar eftir Enid Blyton og annað slíkt léttmeti fyrir börn, þegar ég var sjálfur barn og nennti að lesa að ráði. Eftir að ég fór að telja mig frægan tónlistarmann hefur tími minn verið að dreifast á svo margt að maður hefur minni tíma í allskonar annað dútl eins og að lesa.

En ég hef samt lesið eftir Albert Einstein og um hann. Þegar ég var unglingur las ég næstum alla Afstæðiskenninguna eftir Einstein og skildi hana vel í útgáfu Lærdómsfélagsins, þýdda af Þorsteini Halldórssyni. Einnig las ég Ár var alda, eða talsvert í henni. Þá hef ég verið kominn yfir þrítugt.

Ég var ekki góður í stærðfræði í menntaskóla því ég nennti aldrei að læra heima. Ég var ágætur í stærðfræði áður en ég kom í menntaskóla, því það var áður en amma dó og angist mín var minni þá og ég nennti að festa athygli og sinna svona verkefnum.

En Albert Einstein er með fullt af jöfnum og stærðfræði í bókum sínum og þar er flókin eðlisfræði innanum. Samt er fjölmargt sem er vel læsilegt í bókum hans, enda reyndi hann að skrifa á skiljanlegu máli.

Grunnur Afstæðiskenningarinnar er auðskiljanlegur, og lestin á hreyfingu sem kom af stað skilningi meistara Einsteins er líka góð til að útskýra afstæðiskenninguna.

Tímarúm er hugtak sem notað er, þegar fjallað er um þessi fræði. Tími og rúm lengjast og styttast eftir lögmálum þenslunnar sem Einstein lýsti. Þegar komið er nálægt ljóshraðanum minnir mig að Einstein hafi lýst "afstæðispunkti". Það er langt síðan ég las þetta, en þó hlýtur þetta að vera rétt, því ég man um það að Einstein lýsti ótrúlegum fyrirbærum nálægt ljóshraða, og því sem gerist við sjóndeildarhring svarthols eða í svartholunum sjálfum.

En efasemdir Guðjóns um vísindin eru mér ekki nýlunda því ég hef pælt í þessu einnig og verið með þessar efasemdir.

Og það er auðvitað rétt hjá honum að þegar kemur að frumspekinni sjálfri þá tekur trúin við. Frumspeki er til dæmis að sanna þyngdaraflið öðruvísi en Newton gerði það. Maður verður að taka ákveðnum hlutum gefnum til að falla inní þessa gryfju náttúruvísindanna, það er rétt hjá Guðjóni. Þetta er kallað þyngdarlögmál, en til eru vísindamenn sem efast um að svo sé og kalla fyrirbærið öðrum nöfnum og útskýra það með öðrum hætti.

En hinsvegar eru náttúruvísindin studd með líkindum, en trúarbrögðin síður. Þessar endurteknu tilraunir hljóta að gefa vísbendingar, þótt á frumspekilegum grunni taki trúin við á undirstöðurnar.

Hvað það varðar að "vega að framsetningu" þessara meistara, auðvitað þykist ég ekki fær um það. Ég þekki mín takmörk, og til þess þyrfti ég meiri stærðfræðiþekkingu og allskonar þekkingu. En Hawking bætti ofaná margt sem fyrir var vitað (eða talið vitað).

Pistill Magnúsar sem hann vísar í er einnig mjög áhugaverður, "Galdur, fár og geimvísindi".

100 kílómetralínan getur verið tengd við rafmagnsfræði, launviðnám og þverviðnám koma þar við sögu. Riðstraumur, sjálfspan og rýmd eru þar leikendur, og venzl spennu og straums. Eitthvað var þetta kennt í Iðnskólanum í Reykjavík 1996 þegar ég nam þar.

P = Afl í wöttum.

V = Línuskiptamagn í voltum.

X = Heildarþverviðnám í óhmum línunnar.

 

Tregðulögmál Newtons og annað finnst mér algjör undirstaða og varla hægt að efast um þetta.

 

Síðan er hægt að tala um Kármánlínuna. Sameinuðu þjóðirnar hafa komið sér saman um að yfir 100 kílómetra hæð sé maður kominn útí geiminn, og ég býst við að þeir félagarnir Magnús og Guðjón eigi við það.

 

En Magnús kemur inná það í galdrapistlinum og vísindapistlinum sem hann vísar í eftir sig að ef galdur kæmi ekki við sögu væru vísindin stöðnuð. Hið ókunna, það er galdurinn, og þaðan koma uppgötvanirnar og framfarirnar.

Sönnunin á hraða ljóssins kom frá Einstein, og hana er erfitt að betrumbæta, nema maður efist um grunngildin og taki frumspekina á þetta eins og Guðjón gerir.

Eins og ég segi, langt er síðan ég las Einstein, og mig minnir að flóknir útreikningar liggi þarna til grundvallar. En þetta fann hann út með útreikningum. Afstæðiskenningin er viðurkennd því hún fellur að öðru sem vitað er - nema skammtafræðinni - en það væri of langt mál að blanda því inní hér.

Ég man að eftir að ég las Afstæðiskenninguna hans Einsteins fannst mér hún liggja ljós fyrir. Upphaflega fór ég að grufla í þessu til að afsanna Afstæðiskenninguna, því dr. Helgi Pjeturss var á móti henni. En hún er vel grundlögð, man að ég sannfærðist.

Það er raunar ekki torskilið hversvegna hraði ljóssins á sér mörk.

Eiríkur Kjerúlf gaf út bókina Völuspá árið 1945.

Þar heldur hann því fram að Óðinn í Ásatrúnni sé tákn fyrir ljósið, og að nafnið merki "sá sem æðir eins og ljísið." Þetta finnst mér vísindalegasta útskýring á guðinum Óðni sem ég hef lesið. Þó var Eiríkur Kjerúlf alþýðufræðimaður sem bullaði mestmegnis í þessari bók eins og alþýðufræðimönnum er tamt og títt einatt. En innámilli glytti í gullkornin sem voru dýrmætari en hjá opinberu fræðimönnunum jafnvel.

Ég ætla ekki að reyna að sanna eða afsanna þessar kenningar (eða staðfestu niðurstöður) þessara vísindamanna.

Það nægir mér að efast og að vera sannfærður á sama tíma.

En ef maður tekur bara grunnspekina á þetta, þá vil ég frekar trúa vísindamönnum en því sem stendur í Biblíunni eða öðrum trúarritum nema þegar kemur að siðfræði og einhverju slíku sem hefur sannað sig í gegnum aldirnar að er gagnlegt.

Má ekki alveg eins segja, að Guð hafi sett vísbendingarnar fyrir framan okkur til að rannsaka? Geta ekki vísindi og trú farið saman?

 

Opinn fyrir að tengja námið við háskóla

Möguleg vísbending um líf í geimnum? Erum við ein í alheiminum?

Stjörnu-Sævar er réttnefndur Efa-Sævar. Hann vill helzt trúa því að við séum ein í alheiminum og engar geimverur séu til. Jafnvel ekki við sjálf, en við jarðarbúar erum geimverur, við búum úti í geimnum, á plánetu í ballarhafi dauðu reikistjarnanna.

Þú heimsækir ekki fjarreikistjörnur eða geimverur þar með því að banka á dyrnar hjá þeim. Það er svo sem hægt að túlka allt með hætti Sævars og efast sem mest og kalla það vísindalegt, en dr. Helgi Pjeturss kallaði það ekki vísindalegt að efast heldur að nota rökvísina um hvað væri sennilegasta niðurstaðan.

Möguleg vísbending um líf? Er það orðalag sem honum finnst betra?

Ég held að það sé alveg ljóst að geimurinn er morandi af lífverum.

En helstefnan veldur því að það er bannað fyrir viti bornar lífverur að hafa samskipti við helstefnumannkyn af okkar tagi, sem eyðir sér og öðrum lífverum plánetunnar.

Dr. Helgi Pjeturss sagði fyrir um það að ef hann yrði ekki viðurkenndur sem alheimsfrelsari í stað Jesú Krists og Múhameðs og Búddah og annarra sem mest var trúað á þá myndi ekki komast á lífstefna á jörðinni og allt færi til fjandans.

Það hefur vissulega gengið eftir.

Sævar er einn af heterómóríum, prótómóríar forheimskir,  trúmennirnir sem höfnuðu dr. Helga en heterómóríar eru síðheimskir, vísindamennirnir sem höfnuðu honum af "vísindalegum" ástæðum efagirninnar.

Dr. Helgi Pjeturss bjó til grísk nýyrði eins og íslenzk.

En uppfærsla á síðasta pistli:

Samkvæmt Vísi er það ekki rétt að árásarmennirnir séu islamskrar trúar, sem ég fjallaði um í síðasta pistli, heldur munu þeir vera kristinnar trúar. Hinsvegar er ég viss um að einhver fréttamaður eða fréttakona talaði um að bæði væru gerendur spænskumælandi og múslimar annaðhvort á Stöð 2 eða RÚV.

Samkvæmt Vísi er það ekki svo, og gerendur kristnir. Breytir ekki öllu. Vandræðalegt þegar þjóðerni koma ekki skýrt fram í öllum fréttatímum þannig að slíkt breytist í kjaftasögur og ekki er rétt farið með staðreyndir.

Uppgötvunin ekki vísbending um líf

Liðsmenn Frelsisflokksins og Íslenzku þjóðfylkingarinnar ættu að fá meira fylgi, þeirra stefna er góð

Drífa Snædal tjáði sig um þetta og ekki var hún á því að um meinta afbrotamenn væri að ræða, heldur væri þetta skipulag og algjörlega fordæmanlegt. Síðan kom fram í RÚV eða Stöð 2 að mennirnir væru spænskumælandi og múslimar, en reynt var að segja að ekki ætti að leggja á það áherzlu, heldur að dómskerfið væri vont, og allt því að kenna að mennirnir gengju lausir.

Þarna verð ég að vera sammála Drífu Snædal.

Það er eins og sagt er, klukka sem er vitlaus og er hætt að ganga hún er þó allavega rétt tvisvar á sólarhring, einusinni á nóttinni og einusinni á daginn.

En þessar vitlausu klukkur eru taldar sérlega réttar hjá femínistum í fjölmiðlum, sem eru nógu margir enn, þótt sú tegund sé sennilega að deyja út samt.

Þórdís Kolbrún skrifaði góða grein í Morgunblaðið þar sem hún skrifaði um að fólk væri að missa rökhugsun og væri orðið að einfeldningum sem ekki kynni lengur að draga neinar ályktanir, en orðaði það reyndar á annan hátt, en þannig var innihaldið, og það var rétt.

Skemmtistaðaeigendur varaðir við meintum nauðgurum

Mannréttindi eru ekki meitluð í stein. Þau eru þrætuepli

Hvað segir viðhorfsbreyting Keirs Starmer um hann sjálfan og um þennan málaflokk? Úr því að hann, formaður Verkamannaflokksinsog forsætisráðherra landsins telur ekki lengur að transkonur séu konur, og þó er Verkamannaflokkurinn einna lengst til vinstri þar í landi, þá hlýtur viðhorfsbreyting í öllu landinu að eiga sér stað í þá átt að kynin séu bara tvö og ekki fleiri. Þessi skoðanaskipti hans hljóta að vera tilkomin út af einhverjum utanaðkomandi þrýstingi, og það bendir til ósigurs harða vinstrisins, eða ósigurs þessara hinseginmála í Bretlandi. Auðvitað var kannski dómurinn sem er nýfallinn sem sagði til um þetta einhverskonar lokahnykkur eða afsökun til að skipta um skoðun.

Eins og lesa má um í fréttinni var Keir Starmer áður fyrr nokkuð harður á þessu að transkonur væru konur og gagnrýndi aðra fyrir að vera ósammála.

En síðan er annað fróðlegt við þetta, og það er hvernig tízkusveiflur breyta svona málefnum, og það sem á að vera meitlað í stein sem heilög og óumbreytanleg mannréttindi, það verður allt í einu bull seinna.

Þetta kennir manni svo sem ýmislegt um það að það sem stendur í Biblíunni eða öðrum trúarritum það er traustara en svona mannasetningar, þótt þær séu settar í landslög eða alþjóðalög eða kölluð mannréttindi eða öðrum nöfnum.

Þegar kvenfrelsarar á umliðnum áratugum vildu gera alla karlmennsku tortryggilega og mannlegar hvatir, þá fannst mér nóg boðið. Enda hef ég samið dægurlög gegn femínismanum.

Ég keypti bók í Góða hirðinum sem heitir "Konur og vígamenn". Hún er frá 1995 og fjallar um kvenfrelsara sem lítur á stöðu konunnar fyrr á öldum. Undirtitillinn er viðamikill:"Sagnfræðirannsóknir Studia historica, 12. bindi, staða kynjanna á Íslandi á 12. og 13. öld".

Sumt í þessari bók minnir mig á fróðlega pistla Arnars Sverrissonar um öfga menningarinnar, nema í bókinni er ekki háðskur tónn heldur þetta boðað eins og mikilvæg kvenfrelsun.

Já, þegar háskólar heimsins leggjast í þessa ósvinnu, þá er ekki skrýtið að margt eyðileggist í samfélaginu.

Þegar maður les svona bækur þá er það eins og að lesa bækur eftir geimverur sem skoða mannkynið eins og pöddur. Konur eru teknar út fyrir sviga eins og þær séu æðra kynið og yfir öll dýr jarðarinnar hafin, og karlkynið þar með. Undarleg er þess viðleitni, en kynjahyggjan er vissulega böl okkar samtíma eins og margir töldu kynþáttahyggjuna áður vera.

Nazistarnir boðuðu sín fræði eins og mannkynsfrelsun, og svipfræðin var kennd víða í Evrópu. Svipfræðin fjallar um það að eftir útliti fólks megi túlka hvort það hafi gott eða vont innræti, og eftir kynþáttum að sjálfsögðu líka. Síðan voru til hauskúpufræðigreinar og fleira slíkt, og lágvaxið og þétt fólk var jafnvel talið glæpsamlegt. Með nákvæmum mælingum á stærð og vexti líkama og andlits var talið unnt að dæma og sýkna.

Þetta var álitin hámenning á fyrri hluta 20. aldarinnar, eins og þjóðfélagsverkfræði og femínismi voru og eru enn á okkar tímum.

Kommúnisminn var einnig stórskrýtinn. Eftirlit var haft með öðru fólki, og því refsað ef það sagði eða gerði eitthvað ljótt gegn yfirvöldunum. Samyrkjubúin voru ekki alltaf sælureitur, eða gúlögin. Einnig voru gefnar út bækur þar sem Stalín var hylltur sem frelsari og Maó einnig. Fátæktin var mikil og fólk svalt en varð að hlýða.

Aðrar bækur voru víst jafnvel bannaðar á tímabili.

Wók og femínismi hafa þessi sömu einkenni. Reynt er að banna og slaufa listafólki sem er af röngu kyni, röngum kynþætti, á röngum aldri eða með rangar skoðanir.

En alþjóðalög sem sveiflast þau eru ekki trúverðug.

Eins og margir hafa gert sér grein fyrir, wókið fór útí slíkar öfgar að fólk fékk meira en nóg.

Telur trans konur ekki vera konur

Maður minnist páfans og ömmu

Vissulega er páfinn umdeildur, ekki allir sammála um hann, en amma var ekki umdeild. Hún var elskuð og vel liðin af öllum sem þekktu hana. 

Amma mín Sigríður Tómasdóttir fæddist þennan dag árið 1915, og því 110 ár liðin frá fæðingu hennar. Henni þótti gaman að sjá um ungbarnið mig fram að 5 ára aldri, ásamt mömmu, og svo fluttist ég aftur til hennar og afa 10 ára. Það var því erfitt að missa hana þegar ég var 15 ára og mikil sorg fyrir mig og aðra í fjölskyldunni.

En hún var þessum kostum búin sem gerir hana ævinlega minnisstæða. Hún þjónaði fjölskyldunni og vann ekki úti og gerði það á þann hátt að maður hlýtur að vera henni ævinlega þakklátur.

Ég hef stundum tengt það við trúna, kristnina, hvað hún var góð og kærleiksrík kona, en auðvitað fer það eftir persónuleikum líka og kannski mest.

Hún setti alltaf fjölskylduna og aðra í fyrsta sætið. Ég man líka eftir systrum hennar mörgum, bara misvel, og bróðurnum. Oft var farið í heimsókn til ættingja á þeim árum.

En af gaulversku guðunum er það Cernunnos sem mest hefur þessa eiginleika, en útlit hans bendir ekki til þess samkvæmt kristninni, því hann er hyrndur, en kærleiksríkur guð er hann samt.

Ég man eftir því að ég fór á Passíusálmatónleikana með Megasi um páskana 1985. Ég tók þá upp á lítið segulband og spilaði heima. Mamma fór með mér á þessa tónleika og skemmti sér vel eins og ég, hélt að einhver fullorðinn yrði að vera með mér.

Ég á skemmtilega minningu um ömmu þegar ég spilaði upptöku frá tónleikunum á Crown græjunum sem ég hafði fengið í fermingargjöf árið áður. Þá tók maður upp á spólur, kassettur.

Hún hafði ekki verið hrifin af söng Megasar áður eða textum hans, en þegar hún heyrði hann syngja Passíusálmana kom hún í gættina til mín og hlustaði í forundran, og settist á rúmið sem ég fékk í fermingargjöf.

Hún sagði að þetta væru ekki rétt lög hjá honum, en sagði samt að þetta væri nokkuð gott eða eitthvað slíkt, og ég sá það á svipnum á henni að henni mislíkaði þetta ekki og fannst þetta gott hjá honum. Hún var uppnumin á svipnum og hissa að heyra þetta í þessari útgáfu og með nýju lagi.

Sérstaklega þegar hún heyrði 4. Passíusálminn. Þegar laginu lauk þá söng hún hann með réttu "kirkjulagi", "Bænin má aldrei bresta þig".

Þetta er mjög góð minning. Þarna fékk ég viðurkenningu frá ömmu á þeim tónlistarmanni sem var orðinn dýrðlingur eða idol fyrir mig á þessum árum.

Því miður dó amma í desember á þessu ári. Það var hjartagúlpur, og kannski var það betra hennar vegna að hún þjáðist ekki nema um nóttina og morguninn, en það var erfiðara fyrir okkur, sem eftir stóðum og misstum hana.

Aldrei söng Megas Passíusálmana betur en á tónleikunum 1985, en 2014 flutti hann þá alla í heild sinni. Það voru líka meiriháttar tónleikar. Á svona tónleikum skilur maður það hvers vegna Megas hefur margsinnis verið kallaður meistari. Hann hefur yfirburðaþekkingu á tónlist annarra, og svo á því hvernig á að uppbyggja og semja lög, eða útsetja þau. Jafnvel sem söngvari hafði hann stíl sem fáir léku eftir. Hann getur enn sungið, en ellin hefur tekið sinn toll og því má segja að óskýrari verði söngurinn.

Amma söng mjög vel. Hún talaði oft um það að hún hefði viljað læra söng.

„Mikil eftirsjá að þessum páfa, þessum góða manni“

Brexitflokkur Farage stærstur. Bretar sjá sízt eftir að yfirgefa ESB samkvæmt þessu

Þjóðernishyggjuhreyfingin sem byrjaði kannski einna fyrst 2016 með kjöri Trumps var endurnýjun á gömlum en klassískum gildum. Á sama tíma byrjaði wókið, en átti sér vissulega kommúnískar rætur í fortíðinni.

Bakslög verða í sjálfstæðisbaráttu þjóðanna þegar svikaflokkar venjulegir komast til valda, en fólkið fær nóg, og svonefndir hægriöfgaflokkar, venjulegir þjóðernishyggjuflokkkar, mjakast æ hærra í vinsældum, sem þó eru hófsamir miðað við fyrri hluta 20. aldarinnar

Ég vil óska Gunnari Rögnvaldssyni og öðrum stuðningsmönnum réttu  sjálfstæðisstefnunnar til hamingju með að hafa spáð rétt fyrir um það að veröldin er þrátt fyrir allt að þokast í rétta átt. Reform UK, stærsti flokkurinn sem mælist nú í Bretlandi, fylgir um það bil öllu sem vel hefur verið boðað á þeim myrku wók-tímum sem við þolum þessi árin, þetta mannkyn.

Nigel Farage gagnrýndi Covid-19 lokanir. Hann vill lækka skatta. Hann vill hagvöxt en ekki kommúnisma. Þetta er nú stærsti brezki flokkurinn í könnunum. Þetta er aðal Brexit-flokkurinn. Hver er svo að tala um að Bretar sjái eftir því að hafa farið út úr ESB? Ekki er það að sjá á þessum könnunum.

Þessi flokkur er kallaður hægriöfgaflokkur, því hann er eins og venjulegir hægriflokkar voru áður en þeir sýktust af wók-veirunni.

En hvað segja kjósendur?

Af hverju vilja þeir í hverju landinu á fætur öðru fá svona fólk til að stjórna, en ekki wók-trúðana til hægri og vinstri? Eða eins og annar bloggari segir, okkar Sjálfstæðisflokkur er kommúnistaflokkur ef hann tekur sig ekki á og leitar í upphaflega stefnu og rætur, eða lengra til hægri.

Flokkur Farage stærstur í Bretlandi

Austrublót eða Austruhátíð hið upphaflega orð en ekki páskar?

Mér fannst ánægjulegt að Björn Bjarnason minntist á drúíða í páskapistli sínum í gær.  Þessi pistill hans er mjög fróðlegur eins og margt frá honum.

Mínar rannsóknir á trúarbrögðum hafa veitt mér þekkingu sem snertir einmitt þetta líka.

Orðið páskar er komið beint úr gyðingdómi og þeirra hefðir blandast inní germanskar og norrænar hefðir, þannig að páskarnir voru heiðnir upphaflega, en eru nú blendingshátíð margra trúarbragða en kölluð kristileg hátíð samt.

Gríska og rómverska orðið pascha er komið úr arameísku, pesach á hebresku, paskha á arameísku, hátíð sem gyðingar héldu til að fagna Exodus, flóttanum frá Egyptalandi, sem nú er kallaður mýta af flestum fræðimönnum, en Passover er þetta kalla á ensku.

En eins og með allar aðrar þjóðir má búast við að Pesachhátíðin sé upphaflega heiðin sólarhátíð og frjósemihátíð, því eitt sinn voru gyðingar einnig fjölgyðistrúar og heiðnir.

Austra tel ég að gyðjan heiti á norrænu sem nefnd var Ostara meðal Germana og hét svipuðum nöfnum meðal margra þjóða.

Þetta get ég stutt með því að vísa í Orðsifjabók Ásgeirs Blöndal. Hann telur að orðið austur, sem vísar til áttar, sé samstofna við fjölmörg svona orð, hann nefnir til dæmis orðið "Ostara" á fornháþýzku, sem er einmitt gyðjuheitið sem notað var víða.

Einnig var til dvergur sem nefnist Austri, og styður það þetta, að orðið hafi verið notað um yfirnáttúrulegar verur, og þessa gyðju aprílmánaðar einnig.

En allt í sambandi við páskana tengist frjósemidýrkun og sólardýrkun upphaflega. Það er verið að fagna vorinu og því að sólin hækki á lofti.

Eggin sem drúíðar lituðu rauð telja ýmsir að hafi verið lituð með blóði barna sem var fórnað nýfæddum. En þeim til stuðnings má segja að svipaðar hefðir voru ríkjandi meðal annarra þjóða einnig, að minnsta kosti fyrir langa löngu í mjög heiðnum samfélögum, bæði á Norðurlöndum og víða.

En það er ýmislegt við þetta sem tengist guðunum keltnesku sem ég hef verið að fjalla um í pistlum mínum stundum.

Sérstaklega verður hér að fjalla um guðinn Taranis.

Jupiter column heitir þetta á ensku, en talið er víst að rómverska guðaheitið hafi tekið yfir upprunalega guðaheitið, sem var Taranis og að allar þessar súlur hafi verið reistar þeim guði til heiðurs.

Maístangir er fyrirbæri sem þekkt er enn, annaðhvort tengdar hvítasunnunnu, fimmtugastakosti eða Jónsmessunni að sumri.  Fimmtugastikosturinn var alltaf uppskeruhátíð upphaflega eins og lesa má um í wikipediu. Því er heldur enginn vafi að hvítasunnan eða fimmtugastikosturinn var heiðin hátíð líka upphaflega allsstaðar, blót og uppskeruhátíð.

En Lughnasadh er sú hátíð sem ég vil fjalla um sérstaklega hér. Hún er nefnd eftir heiðna guðinum Lugh. Hún er gelísk að uppruna og haldin 1. ágúst, eða þar um bil.

Um guðinn Lugh er mest skráð í írskum heimildum en þær voru skráðar af munkum og því má segja að kristileg áhrif séu þar mikil. Hann mun hafa verið sólarguð upphaflega, en honum er ekki nákvæmlega þannig lýst í mýtunum írsku, enda voru þær skráðar af kristnum mönnum.

Hann er guð réttlætis, hernaðar, verzlunar, uppskeru og handíðna, eins og honum er lýst í ritunum.

Aðrir sólarguðir voru til meðal Kelta í forneskju, fyrir tíma kristninnar. Taranis tel ég að hafi verið einn af þeim.

Nú er það svo að Taranis er talinn hafa verið svipaður guð og Júpíter hinn rómverski og Zeus hinn gríski, en þeir eru í raun ekki sólarguðir sem slíkir, heldur ættfeður og þrumuguðir.

Þetta eru því tilgátur.

Einhverju sinni urðu miklar breytingar á heiðnum, germönskum trúarbrögðum, sem snérust um það að sólarguðir breyttust í þrumuguði. Vissulega hafa miklu fleiri breytingar orðið á trúarbrögðum, en þessa breytingu má rekja aftur með vissu.

Að vísu er það svo að eftir þessar breytingar voru áfram við lýði sólarguðir og sólargyðjur, en svo virðist sem vald þeirra hafi minnkað, og fyrri sólargoð breyzt í þrumuguði eða ættfeður, en nýir og svipminni sólarguðir tekið við.

Ásatrúin getur ekki um mörg sólargoð. Þar er helzt hægt að nefna Sól, sem dregur vagn yfir himininn, dóttir Mundilfara.

En eins og fjallað er um hana, þá er eins og hún sé gleymt goð sem ekki var tignað mikið í seinni tíð.

Apollo hinn gríski er þekktari sólarguð. Belenus hinn gaulverski er hliðstæða hans og svo Baldur okkar hinn norræni, nema búið var að steypa honum af stóli sem sólarguði þegar Snorra Edda var skrifuð, og þar er hans hlutverk annað, einungis að vera guð dauðans í Helju, eins og Ósíris

Eins er það með Esus, að talið er að fyrir langa löngu hafi hann einnig verið sólarguð. Hann var guð margra fúnksjóna, fjölmáttarguð. Kannski þessvegna var Jesús Kristur grundvallaður á honum, sennilega.

Fleygrúnir Egypta voru án sérhljóða. Því hafa sumir talið að Ósíris hafi verið borinn fram sem Asar, Ausar, Ausir, Wesir, Usir eða Usire, til dæmis. Esus er mögulegur framburður, þetta er hreinlega ekki vitað.

Ég hef lesið það að til eru fræðimenn sem telja að Ósíris hinn egypzki hafi verið innfluttur guð, mögulega frá Germaníu, eða frá Súmer eða enn eldri menningarsvæðum sem minna er vitað um.

Dionysus-Ósíris var stundum Ósíris nefndur meðal Grikkja, og því er Ósíris sá sem tengdur var honum þar, en Bakkus meðal Rómverja. Aðrir telja Hades, Dis Pater, Plútó og Cernunnos líkasta Ósíris.

Gyðjan Inanna hefur sennilega verið  það súmerska goð sem helzt er hægt að tengja við Ósiris. Hún fór til undirheimanna til að hrinda systur sinni af stalli, Ereshkigal, (drotting dauðra), en var endurlífguð af Enki.

Síðan verður elskhugi hennar Dumuzi að dvelja hluta af ári í undirheimunum í hennar stað.

Tummuz eða Dumuzi er greinilega svipaður guð og Ósíris.

En aftur að gyðjunni Austru.

Jacob Grimm, sá frægi maður fjallað um hana árið 1835 í bókinni Deutsche Mythology. Hann útskýrir að atviksorðið ostar á fornháþýzku þýði austur og lýsi hreyfingu sólarinnar hvern dag, eða hvaðan hún kemur. Það er eins og orðið austur hjá okkur.

Allt þetta bendir til fornar sólardýrkunar og dvergurinn Austri hefur verið talinn "andi ljóss" eða eitthvað slíkt.

Vegna þess hversu óljós þessi sólardýrkun er í Eddum okkar verður maður að álykta að hún sé mjög gömul, kannski 5000 ára eða meira.

Ég tel að guðinn Ósíris hafi orðið til fyrir áhrif frá Esusi, hinum keltneska guði.

Hvaða ástæðu höfðu kristnir menn og Rómverjar til að eyða þessum heimildum nema til að fela menningarnámið og fela guði og gyðjur sem gátu notið vinsælda, og dregið úr þeirra eigin völdum sem tengd voru rómverskum goðum?

En fræðimenn telja að Austra hafi verið nokkurskonar gyðja dögunarinnar, að minnsta kosti í seinni tíð, en kannski verið sólargyðja upphaflega, fyrir langa löngu.

Annars verður að fjalla meira um þrumuguðinn Taranis í þessu sambandi.

Lughnasadhhátíðin kann upphaflega að hafa verið helguð honum.

Þetta má útskýra á þennan hátt:

Fórnir voru tengdar þremur guðum í drúízku, Taranosi, Esusi og Teutatosi. Sennilegt er að þeir hafi verið nokkurskonar títanir eða jötnar, frumgoð sem fólk óttaðist og þurfti að blíðka með fórnum.

Þetta bendir til ævafornrar dýrkunar á þessi goð. Fólk var brennt til að blíðka Taranos, fólki var drekkt til að blíðka Teutates en fólk var hengt til að blíðka Esus.

Þetta segir til um eðli þessara guða mjög skýrt og greinilega.

Taranis var þar af leiðandi sólarguð mjög öflugur upphaflega og með marga hæfileika eða eiginleika eins og Esus og Teutates.

Lughnasadh er haldin 1. ágúst ár hvert.

Taranosarblótið hefur verið haldið um það leyti líka til forna.

Það eru 9 mánuðir að apríl árið á eftir.

Börnunum sem var fórnað í upphaflegu páskahátíðinni sem varð að Austrublótinu, þau hafa verið meybörn getin af drúíðum eða fyrirrennurum þeirra við Taranosstólpana á þessum Taranosarblótum um mitt sumarið. Til að forða því sem lýst er í Friggjarblótinu var séð til þess að meybörnin yrðu ekki að kvenhofgyðjum, af ótta við það sem gerist á okkar tímum, femínismann. Þetta endurspeglar svo Biblían, Eva, syndafallið og allt það.

En Austra sem gyðja morgunroðans er líka áhugavert fyrirbæri. Hún hefur væntanlega einnig verið gyðja vorkomunnar, eða fyrsti vorboðinn eða eitthvað þesslegt.

Með hliðsjón af því að Baldur fór til Heljar að vetri og Esus einnig, þá má finna hér mjög áhugaverðar tengingar. Kannski var Austra eitthvað svipað goð og Röskva, sem var mennsk telpa úr mannheimum sem hjálpaði þrumuguðinum Þór í okkar goðafræði.

En ef við tökum upp heitið Austruhátíð eða Austrublót í staðinn fyrir páskar, þá má segja að áhugi á svona heiðinni goðafræði vakni meira og aftur.

 

Allt að 13 stiga hiti á sumardaginn fyrsta