Blásið af vindinum burt eftir Bob Dylan, túlkun á þriðja erindinu.

Þetta er án efa vinsælasta lag Dylans. Hann samdi það á kaffihúsi tvítugur en það skeið í lífi hans er af mörgum eða jafnvel flestum talið hans merkilegasta á ferli hans. Eins og hjá mörgum öðrum skáldum byggir hann á efni eldri kvæða og sönglaga.

 

Svona er þýðingin:

 

"Hversu mörgum sinnum verður einn maður að líta upp áður en hann getur séð himininn? Já og hversu mörg eyru verður einn maður að hafa áður en hann heyrir fólksins grát? Já og hversu margir þurfa að deyja áður en hann áttar sig á því að of margir hafa nú þegar látizt? Svarinu vinur minn er blásið af vindinum burt. Svarinu er blásið af vindinum burt".

 

Öll þessi erindi eru almenningi vel kunn. Þó er alltaf ágætt að fara yfir líkingamálið og rifja upp hvernig það virkar og hver merkingin gæti verið, fyrir utan það augljósa.

 

Þegar ég samdi árið 1996 lögin "Hvenær ætlar maðurinn að skilja?" og "Hvenær ætlar maðurinn að sjá?" sem birtust á mínum öðrum hljómdiski, "Hið mikla samband" árið 1999 þá notaði ég þessar línur úr Blowing In The Wind sem innblástur, eins og margir hafa gert.

 

Langflestir túlka þetta á einhvern trúarlegan hátt, það er að segja að himininn sé líking fyrir guð, skaparann. "Hvenær tekur maðurinn eftir guði og hvenær viðurkennir trúlaus nútíminn að guð sé til?" væri hægt að umorða fyrstu setningar erindisins.

 

Ég sem Nýalssinni túlka þetta á minn stjörnulíffræðilega hátt: "Hvenær ætlar mannkynið að viðurkenna að það er líf á öðrum hnöttum og að við erum ekki ein í heiminum og hið mikla samband, sem dr. Helgi Pjeturss lýsti í sínum ritum?"

 

Þar sem Dylan óskaði þess að trúarbrögðin sem slík liðu undir lok í erindinu á undan (fjallið sem hann vill að veðrist til sjávar er tákn um báknið, skipulögð trúarbrögð og spillingu mannanna, einkarétt á hinu guðdómlega, osfv) er hægt að skoða þetta í réttu samhengi við þetta líkingamál.

 

Hann trúir sem sagt á einhvern æðri mátt en hafnar viðurkenndum og opinberum trúarbrögðum í þessu ljóði, eða þannig er vel hægt að túlka það, og liggur beinast við.

 

Svo má segja að þetta sé gagnrýni á eigingirnina og sjálfhverfuna, að fólk sé alltaf að hugsa um léttvæg málefni og taki ekki eftir því sem er alheimslegt og skiptir meira máli, algild sannindi, kærleikur, osfv.

 

Næstu línur eru gríðarlega auðskiljanlegar og hafa verið notaðar í mannréttindabaráttu allar götur síðan lagið kom út, "að heyra grátinn í fólkinu", að taka eftir öllum sem þjást, eða sem flestum sem þjást og lina þjáningar sem flestra, hvar sem er á hnettinum. Þannig orti Dylan beint inní sinn samtíma, þetta voru heit mál í mörgum baráttughópum en þetta hafði allsekki náð eins mikilli útbreiðslu og síðar varð, þessi hugmyndafræði. Þetta var jaðarhugmyndafræði, en hann setti hana meira á oddinn með því að orða þetta á skýran hátt en þó með ljómáli, ungur gyðingadrengur sem var að slá í gegn og var kominn með viðurkenningu meðal þjóðlagatónlistarmanna í Ameríku, margra þeirra helztu, eins og Peter Seeger og Woody Guthrie. Með því að koma sér í mjúkinn hjá vinstrielítunni fékk hann mikinn gæðastimpil.

 

Síðan kemur enn ein auðskiljanleg lína, þegar hann spyr hlustandann hvenær nógu margir hafa dáið. Þar er að vísu ekki tekið fram að þau dauðsföll verði í stríðum, en í samhenginu er þetta túlkað þannig. Auðvitað ræður maðurinn ekki yfir dauðanum, og því eru þetta óljósar línur. Dylan getur ekki ætlazt til þess að hlustandinn svari þessu, en þetta talar beint til tilfinningalífsins, ekki skynseminnar, eins og ætlunin var væntanlega.

Svo kemur viðlagið ljóðræna um svarið sem blæs í vindinum. Það gæti verið vísun í brjálæðið í mannskepnunni að finna upp gereyðingarvopn, verið vísun í kjarnorusprengingar og slík gereyðingarvopn, eða eðli orðanna, hins mælta máls sem hverfur útí loftið, sé það ekki skrifað niður.

Með þessu lagi og ljóði stimplaði Dylan sig inn sem eitt helzta skáld samtímans og einn mesti meistari ljóðlistar sinnar samtíðar. 

Ef allir nytu frægðar fyrir hæfileika sína lifðum við í réttlátu þjóðfélagi, en þannig er þetta ekki. Hann var réttur maður á réttum stað á réttum tíma og naut aðstoðar margra.

Í dag er sumum ýtt útí kuldann og fá ekki athygli eða viðurkenningu. Ákveðnir hópar fá viðurkenningu í menningu og listum, aðrir ekki. Kvenrokkarar, femínistar, fólk af erlendum uppruna, okkar vestræna menning reynir að ýta undir að þessir einstaklingar fái athygli, vegna "pólitískrar rétthugsunar/ranghugsunar".

Hinir sem eru af röngu kyni fá ekki athygli eða neikvæða athygli, reynt er að finna allt neikvætt á viðkomandi.

Samt er gamla feðraveldið ekki dautt, það veitir strákunum sjálfstraust, en það nægir þeim ekki þegar þeir rekast á veggi mæðraveldisins og femínismans, sem er orðinn áþreifanlegt valdatæki og mafía í dag.

Boðskapur Dylans um mannréttindi á því alltaf við og einnig í dag. Það þarf einfaldlega að hugsa þetta í víðu samhengi, mannréttindi eru allskonar.